Skąd się biorą warszawiacy?

Publikacja Skąd się biorą warszawiacy? Migracje do Warszawy w XIV–XXI wieku powstała w sieci działań i wydarzeń realizowanych przez Muzeum Warszawy, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Białołęcki Ośrodek Kultury i Wolskie Centrum Kultury.

Ich najważniejsze punkty to festiwal „Nowi Warszawiacy”, badania społeczne mieszkańców miasta oraz konferencja naukowa poświęcona problemom migracji do Warszawy.

Festiwal „Nowi Warszawiacy”

Festiwal, którego kuratorką była Hanna Radziejowska, trwał od lipca do października 2015 roku na Woli i Białołęce, składały się na niego akcje społeczne i artystyczne, animacje i debaty, a także wyreżyserowany przez Geralda Tylera spektakl Syreny.

Badanie społeczne

Celem badania przeprowadzonego na zlecenie Biura Marketingu Miasta Urzędu m.st. Warszawy oraz Muzeum Warszawy było poznanie tożsamości współczesnych mieszkańców stolicy, relacji różnych grup społecznych, a także procesów i mechanizmów tworzenia więzi z Warszawą. Konferencja pozwoliła nie tylko zaprezentować wyniki tych badań, ale także spojrzeć na kształtowanie się tożsamości warszawiaków w znacznie szerszej perspektywie.

Książka „Skąd się biorą warszawiacy?”

Książka, która jest podsumowaniem i rozwinięciem podejmowanych podczas konferencji tematów, prezentuje problem migracji do Warszawy w szerokim ujęciu chronologicznym, problemowym i metodologicznym. Obejmuje zjawisko od czasów lokacji miasta aż do dziś.

Teksty dotyczą bardzo zróżnicowanej problematyki, obejmującej migracje na terenach Rzeczypospolitej, związane często z awansem społecznym przemieszczających się do miasta grup, a także procesy osiedlania się w nim obcokrajowców, którymi kierowały i kierują różne względy, ekonomiczne i kulturowe.

Ten drugi wątek pojawia się w ponad połowie artykułów zamieszczonych w książce, mimo iż Warszawa, zarówno w przeszłości, jak i przede wszystkim obecnie, znacznie odstaje od światowych metropolii pod względem liczby zamieszkujących ją obcokrajowców. Jednak podjęcie tej tematyki pozwala zrozumieć historyczne i współczesne uwarunkowania zjawiska, a przede wszystkim dostrzec rolę kulturową imigrantów, nie zawsze dostatecznie podkreślaną w badaniach tożsamości miasta i jego społeczności.

Autorzy poszczególnych tekstów reprezentują różne dziedziny humanistyki i nauk społecznych, między innymi archeologię, historię, socjologię, psychologię, kulturoznawstwo. Zaowocowało to zróżnicowaniem podejść teoretycznych i metodologicznych do poszczególnych tematów, a w rezultacie kolażem analiz i interpretacji, który nie daje pełnego i systematycznego obrazu zjawiska migracji do Warszawy.

Książka jest raczej wprowadzeniem do różnych jego aspektów i możliwych podejść badawczych, otwarciem szerokiego pola refleksji. Jednak w tej różnorodności, wynikającej także ze zderzenia badań nad przeszłością i badań współczesnych warszawiaków, napływ ludności do miasta rysuje się jako proces trwały. Jego dynamika bywała w perspektywie historycznej zmienna, ale Warszawa zawsze była miastem przyciągającym przybyszów, którzy aktywnie uczestniczyli w jego tworzeniu, kształtowali jego dzieje.