Badania w Muzeum Warszawy koncentrują się przede wszystkim na bogatych zbiorach, gromadzonych w jego kolekcjach. Poznawanie rzeczy warszawskich, obiektów o różnym statusie: dzieł sztuki, wyrobów rzemiosła czy przedmiotów codziennego użytku, służy realizacji naszej misji – przybliżaniu ich naszym odbiorcom. Zdobywaniu i przekazywaniu wiedzy o rzeczach warszawskich – uczestnikach i świadkach wydarzeń historycznych – towarzyszy z jednej strony pogłębianie znajomości historii Warszawy, z drugiej zaś – refleksja metodologiczna, dotycząca statusu rzeczy w muzeum.

Dlatego badania w Muzeum Warszawy są realizowane w ramach trzech obszarów tematycznych:

Rzeczy warszawskie

W zbiorach Muzeum znajduje się blisko 300 tysięcy rzeczy warszawskich – obiektów, które rzadko są dziełami sztuki, często nie mają wartości artystycznej lub materialnej, jednak opowiadają jednak historie związane z miastem i jego mieszkańcami na różne sposoby. Wyzwaniem jest nie tylko opracowanie kolekcji i poszczególnych muzealiów, ale przede wszystkim wypracowanie metody, która pozwoli „usłyszeć” te historie. W oparciu o prace takich uczonych, jak Igor Kopytoff czy Bjørnar Olsen, opracowywany jest model „biografii rzeczy”, który pozwoli upodmiotowić muzealia, pokazać je jako aktywnych uczestników historii. Drugim ważnym zagadnieniem w tym obszarze jest prezentacja rzeczy odbiorcom za pomocą nowych technologii cyfrowych. Analizie poddawana jest zatem relacja między materialnymi rzeczami a cyfrową formą muzeum.

Kluczowe projekty:

• „e-Muzeum Kartografii Warszawskiej”, Paweł E.Weszpiński,
• „Biografie rzeczy”, Magdalena Wróblewska.

Fenomen Warszawy

Muzeum Warszawy jest instytucją badającą fenomen miasta, na który składa się nie tylko przeszłość, ale również problematyka współczesna. Warszawa, jak każde miasto z długą historią, może być postrzegana jako swego rodzaju palimpsest, przestrzeń nadpisywanych znaczeń. Jednak burzliwa historia XX wieku skłania tu nie tyle do odkrywania coraz głębszych warstw, co raczej patrzenia na przeszłość z perspektywy aktualnego kształtu i kondycji miasta. Jego nagłe zburzenie i odbudowa spowodowały, że doszło do zerwania ciągłości zdarzeń, a historia jest stale obecna i wciąż doświadczana na co dzień. Ponieważ Muzeum mieści się w centrum odbudowanej Starówki i posiada poświęconą tej problematyce placówkę (Centrum Interpretacji Zabytku), zagadnienia związane ze zniszczeniem i odbudową powracają w różnych projektach. Drugim ważnym aspektem poznawania fenomenu Warszawy jest badanie społeczności jej mieszkańców, w którym perspektywa historyczna również spotyka się ze współczesną.

Kluczowe projekty:

• „Odbudowa po odbudowie”, Andrzej Skalimowski,
• „Planowanie Pragi”,
• „Nowi warszawiacy. Migracje do Warszawy XIV-XXI w”, Magdalena Wróblewska, Katarzyna Wagner, Krzysztof Zwierz.

Muzealnictwo i muzeologia

Nowoczesna instytucja muzealna nie może funkcjonować bez autorefleksji teoretycznej. Współczesne muzea są równie ważnym miejscem debaty na temat aktualnych zagadnień muzealnictwa i muzeologii, jak ośrodki akademickie. Z praktyki muzealnej wynika wiele przesłanek dla programów i teorii, a rozwój współczesnych muzeów ściśle wiąże się z obserwacją trendów i procesów zachodzących w placówkach na całym świecie. Historia muzealnictwa pozwala poznać przeszłość, która często jest bardzo istotnym, pozytywnym lub negatywnym, punktem odniesienia. Natomiast muzeologia pozwala wyznaczać nowe cele i kierunki w dyskusji z różnymi modelami muzeum, w kreowaniu nowych zjawisk. Muzeologia obejmuje także eksperymentalne badania publiczności z zakresu percepcji i rozumienia prezentowanych w muzeum zjawisk czy obiektów. Wspiera zatem budowanie relacji z odbiorcą.

Przykład projektów:

• „Historia wystaw w Muzeum Warszawy”, Magdalena Wróblewska, Katarzyna Wagner, Anna Topolska, Andrzej Skalimowski,
• „Rzeczy w muzeum”, Magdalena Wróblewska, Dominika Dragan, Katarzyna Wagner,
• „Badanie percepcji obiektów przez publiczność muzealną”, Magdalena Wróblewska.

Dotychczas zrealizowane projekty:

• Cudzoziemcy o Warszawie 1945–2018. Konferencja 6–7 grudnia 2018,
• Historia Placu i Pałacu Saskiego,
• Poszukiwania Archiwum Bundu,
• Wypędzeni z Warszawy 1944 – Losy dzieci,
• Konferencja „Skąd się wzięli warszawiacy. Konsekwencje społeczne, ekonomiczne i kulturowe migracji”,
• Dyplomy dla Warszawy.