Album w niebieskiej płóciennej oprawie z białym orłem, o 24 kartach, z nacięciami do wkładania pocztówek

Na przełomie XIX i XX wieku rosnąca popularność pocztówek, a także organizowane wystawy międzynarodowe stały się impulsem do tworzenia kolekcji kart pocztowych. Wynikła stąd potrzeba wydawania specjalnych albumów do przechowywania małych kartoników mniej więcej tej samej wielkości. Będące w użyciu albumy na fotografie tekturkowe nie nadawały się do tego celu, dlatego do prezentacji pocztówek, a później także odbitek fotograficznych na cieńszym papierze wymyślono wygodny system nacięć na kartonowych stronach. Dbano również o tło eksponowanej karty pocztowej – były nim nadruki o różnej kolorystyce, najczęściej z motywami roślinnymi: liśćmi klonu (jak w prezentowanym albumie), kwiatami lilii i drobnymi kwiatkami w bukietach i girlandach.

Dużą wagę przywiązywano do okładek albumów – prześcigano się w wymyślnych oprawach dostosowanych do mody, gustów i zamożności klientów. Stosowano różne materiały: barwną tekturę, karton, skórę lub imitujący ją papier, płótno, aksamit. Malowano na nich herby, widoki, napisy lub dekoracje geometryczne i roślinne. Do wytwarzania drogich, artystycznych i wytwornych opraw wykorzystywano macicę perłową, kość, m.in. słoniową, filigran, różnokolorowe drewno, nakładki metalowe – srebrne lub złocone. Często uzupełniano je okuciami brzegów i spinano ozdobną klamrą, nakładano płytki z monogramami, herbem czy dedykacją. Szczególnie piękne są oprawy secesyjne bogato zdobione scenami figuralnymi, wzorami zwierzęcymi i roślinnymi.

W okresie zaborów nie brakowało albumów z motywami patriotycznymi, zwłaszcza po 1905 roku, na fali ruchów rewolucyjno-niepodległościowych. Wytwarzano je zarówno poza granicami Imperium Rosyjskiego, jak i w będącym jego częścią Królestwie Polskim; często rozprowadzano nielegalnie. Nakładcami lub wydawcami pocztówek i albumów były firmy wielobranżowe. Najczęściej, szczególnie na początku wieku, sprzedawały je składy materiałów piśmiennych, księgarnie i zakłady fotograficzne. W przypadku prezentowanego albumu nie wiadomo, czy firma J. Wadowski z Warszawy, mieszcząca się przy ulicy Marszałkowskiej 121, była wydawcą, czy tylko sprzedawcą albumu. W tym czasie sklepy podlegały częstym kontrolom, podczas których konfiskowano znalezione „nieprawomyślne” materiały, jak np. pocztówki z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki (1746–1817). Właścicieli karano wysokimi grzywnami, a nawet osadzano w więzieniu, sklepy zaś zamykano. W czasie I wojny światowej, po sierpniu 1915 roku, kiedy Warszawę opuścili Rosjanie i zajęli Niemcy, w momencie ocieplenia stosunków niemiecko-polskich zezwolono na wiele przedsięwzięć dotąd zabronionych, jak organizowanie rozmaitych imprez, wznoszenie pomników, zmiany nazw ulic oraz publikacje wydawnictw o charakterze patriotycznym. Prezentowany tu album z orłem na okładce dobrze wpisuje się w ten czas pełen nadziei na odzyskanie niepodległości.

Album w niebieskiej płóciennej oprawie z białym orłem, o 24 kartach, z nacięciami do wkładania pocztówek
WYTWÓRNIA NIEZNANA DLA FIRMY J. WADOWSKI
WARSZAWA; OK. 1914
PAPIER, PŁÓTNO, TEKTURA
AF 29192
38 × 21 × 1,5 CM

Fotografie: