Płytka podłogowa z planszą do gry w młynek
Młynek, gra strategiczna dla dwóch osób, uważana jest za jedną z najstarszych wciąż rozgrywanych gier na świecie. Do gry potrzebna jest płaska powierzchnia do narysowania planszy oraz dwa komplety pionów, po dziewięć każdy. Na planszy znajdują się 24 punkty wyznaczone na skrzyżowaniach linii w narożnikach i bokach trzech kwadratów, na których gracze ustawiają swoje piony. Celem jest zablokowanie ruchu przeciwnika lub zbicie jego pionów. Młynek można rozgrywać niemal wszędzie, gdyż zarówno rysunek planszy, jak i piony są łatwe do wykonania.
Nieznany jest czas i miejsce powstania tej gry. Za najstarsze jej znaleziska uważa się rysunki wyryte na płytkach dachowych świątyni w Kurna w Egipcie, wzniesionej około 1440 roku p.n.e. Z pewnością rozmaite warianty gry w młynek, różniące się rysunkiem planszy, były znane na obszarze Cesarstwa Rzymskiego w pierwszych wiekach naszej ery; stała się szczególnie popularna w średniowiecznej Europie, gdzie rozgrywano ją również z użyciem kostek. Datowana na XVII wiek nieduża plansza została wykonana na powierzchni ceramicznej płytki podłogowej. Rysunek wyryto w wilgotnej jeszcze glinie i wypalono. Wzór planszy
reprezentuje najbardziej rozpowszechniony w Europie wariant gry.
Zachowana z niewielkimi tylko uszkodzeniami płytka to egzemplarz wyjątkowy. Została znaleziona podczas badań archeologicznych w rejonie Wieży Władysławowskiej na Zamku Królewskim. W związku z podjętą w 1971 roku decyzją o odbudowie zniszczonego podczas II wojny światowej (1939–1945) Zamku na jego terenie rozpoczęły się prace archeologiczno-architektoniczne. Początkowo ze względu na szybkie tempo prac budowlanych i duży zakres badań brały w nich udział wszystkie warszawskie placówki naukowo-badawcze. Od 1973 roku do otwarcia Zamku dla publiczności w 1984 roku badania wykopaliskowe samodzielnie kontynuowali archeolodzy z Muzeum Historycznego m.st. Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy), odkrywając nowe fakty i zabytki dokumentujące najstarsze dzieje grodu i zamku warszawskiego.
Płytka podłogowa z planszą do gry w młynek
WARSZAWA; XVII W.
CERAMIKA
BADANIA 1971; WARSZAWA, ZAMEK KRÓLEWSKI
MHW/DZA/ZW/1198
17,5 × 18 × 4,5 CM
Fotografia: 