Historia wolskiego browaru Haberbusch, Schiele & Klawe

Browar Haberbusch, Schiele & Klawe była jednym z największych i najbardziej znanych warszawskich browarów.

Haberbusch, Schiele & Klawe

Jego twórcami byli piwowarzy: Błażej Haberbusch i Konstanty Schiele, których wsparł finansowo ich teść – Henryk Klawe (właściciel piekarni przy ul. Marszałkowskiej). Udziały finansowe Henryka Klawego zostały szybko spłacone i głównymi właścicielami zostali Haberbusch i Schiele.

Historia browaru rozpoczyna się od zakupu na licytacji browaru Jana G. Schöffera przy ul. Krochmalnej, w którym uprzednio pracowali. Browar Jana G. Schöffera słynął z produkcji piwa typu bawarskiego (wyższa zawartość alkoholu i gorzkawy smak). Browar pod nową firmą „Haberbusch i Schiele”, zachował receptury i kontynuował produkcje tej linii piwa, ponadto wyspecjalizował się w piwach typu: angielskiego i portera.

W roku 1849 nastąpiła rozbudowa browaru o sąsiednią posesję z browarem oraz poruszanym siłą koni młynem. Po śmierci pierwszych właścicieli browar przeszedł w ręce ich synów: Feliksa i Kazimierza Ludwika Schiele oraz Karola Haberbuscha.

W latach 70 XIX wieku Browary „Haberbusch i Schiele” zajmowały drugie miejsce w produkcji piwa w Warszawie. Wyprzedzał ich konkurencyjny browar Hermana Junga, choć ich pozycja stale rosła wraz z zwiększeniem produkcji. W latach 80 i 90 XIX wieku browar przeszedł modernizację przechodząc na napęd parowy. Zmiana ta przyczyniła się do wzrostu sprzedaży i eksportu. Otwarto w tym czasie rozlewnie piwa „Haberbusch i Schiele” w Kijowie.

Lider browarnictwa warszawskiego

W 1899 roku wskutek spadku sprzedaży i nowych stawek akcyzowych właściciele browaru zdecydowali się przekształcić swój zakład w spółkę akcyjną. Tak też powstało „Towarzystwo Akcyjne Browarów Parowych Haberbusch i Schiele”. W latach 1909 – 1918 pozycja browaru wyraźnie się umocniła na rynku piwowarskim przyczyniając się do spadku sprzedaży piw importowanych z Niemiec. W tym okresie „Haberbusch i Schiele” stali się niekwestionowanym liderem browarnictwa warszawskiego. Zwiększył się również asortyment o piwa typu pilzneńskiego oraz czarnego tzw. Kulmbachskiego. Rozszerzył się również eksport do Rosji i Wschodniej Syberii.

Polityka socjalna firmy

Prosperity firmy przekładało się na rozwój polityki socjalnej dla pracowników browarów. Przy ulicy Wroniej 31 działała ochronka dla dzieci. Dla pracowników była też zapewniona bezpłatna opieka lekarska. Działała kasa przezorności zasilona zapisem zmarłego Karola Haberbuscha. Funkcjonowały ubezpieczenia robotników od nieszczęśliwych wypadków. Przy ulicy Chłodnej 37 działała szkoła piwowarska. Dla najuboższej ludności Woli ufundowali czytelnię przy ul. Krochmalnej 22, a w 1909 roku w Szpitalu Ewangelickim sfinansowali wyposażenie pracowni bakteriologicznej.

Wystawy spożywcze

Browary również regularnie zaznaczały swoją obecność na licznych wystawach spożywczych. W 1885 roku otrzymali srebrny medal na Wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Warszawie, w 1896 srebrny medal na wystawie w Niżnym Nowogrodzie, a w 1910 wielki medal złoty na wystawie w Odessie.

Fuzja browarów

W 1921 roku dochodzi do wielkiej fuzji, browary „Haberbusch i Schiele” połączyły się z czterema innymi browarami: „Edward Reych i Synowie”, „Karol Machlejd”, „Seweryn Jung”, „Korona”. Stworzono tym samym spółkę akcyjną Zjednoczonych Browarów Warszawskich p.f. „Haberbusch i Schiele”.

Czasy okupacji

W czasie okupacji niemieckiej browary były zarządzane przez wyznaczanego dyrektora Skutela, który na swojego zastępcę mianował Henryka Oppenheima. Zawiesili oni działalność Rady i Zarządu Spółki, która w tym momencie rozpoczęła działalność konspiracyjną. Rozpoczęła się również szeroka konspiracyjna działalność pomocowa. Produkowano kaszę z jęczmienia browarnego, którą rozdawano bezpłatnie.

Po Powstaniu Warszawskim i kapitulacji, Niemcy wywieźli ocalałe maszyny i urządzenia. Zabudowę browaru podpalono lub wysadzono w powietrze. Stary browar przestał istnieć.

Browar Warszawski

Po nacjonalizacji w 1949 roku zmieniono nazwę firmy na „Browar Warszawski”. Produkcję wznowiono dopiero w 1954 roku.

W latach 90 XX wieku firma dwukrotnie wypuściła akcje na giełdzie, a w 1992 roku ogłosiła zmianę nazwy spółki na Browary Warszawskie SA. W 1997 roku ponownie zmieniono nazwę na Browary Warszawskie „Królewskie” SA, które przetrwały do końca istnienia firmy. W 2005 roku ogłoszono likwidację Browarów.