niedz., 27.08.2023
11:00–13:00
Spacer
Muzeum Warszawy
10 zł
Gruz ukryty i wszechobecny. Spacer po Muranowie z Konradem Matyjaszkiem
W warszawskiej dzielnicy Muranów, zbudowanej po wojnie na terenie byłego getta, gruz pozostały po spalonych i wyburzonych kamienicach pozostał na miejscu i znajduje się tam – pod trawnikami i ulicami, w ścianach budynków – do dzisiaj. Pod powierzchnią współczesnego miasta znajduje się też to, co w materialnym i symbolicznym sensie pozostało po przedwojennej żydowskiej dzielnicy Warszawy: przedmioty i wyposażenie mieszkań, którego nikt nie zrabował; szczątki mieszkańców, których nikt nie ekshumował ani nie uhonorował; miejsca, widoki i ulice, które były domem dla warszawskich Żydów, a które tylko fragmentarycznie zachowano w powojennej pamięci i przestrzeni.
Projekt powojennego osiedla Muranów oraz umiejscowienie w nim gruzu getta są wynikiem prób symbolicznego przezwyciężenia przedwojennego wykluczenia Żydów w Polsce oraz skutków wymierzonego w nich niemieckiego ludobójstwa. Ale są też dowodem na to, że materialne dowody i świadectwa żydowskiej historii oraz historii Zagłady są problemem dla polskiej kultury i dla większości polskiego społeczeństwa, podobnie w PRL-u, jak i we współczesnej Polsce.
Spacer po warszawskim Muranowie będzie okazją do dostrzeżenia gruzu warszawskiej dzielnicy żydowskiej i getta – gruzu jednocześnie wszechobecnego i ukrytego pod fasadami PRL-owskiej i współczesnej opowieści o nowej, pięknej, kwitnącej Warszawie.
Podczas spaceru posłuchamy o projekcie osiedla-pomnika getta autorstwa Bohdana Lacherta, o gruzie jako mieniu pożydowskim, o kłopotliwej roli zieleni i przyrody, a również o tym, co skrywają muranowskie pomniki i o czym nie mówi wystawa główna Muzeum Polin.
UWAGA! Przekazywane podczas spaceru informacje zawierają opisy przemocy wojennej.
INFORMACJE PRAKTYCZNE:
Start: ul. Stare Nalewki (skrzyżowanie z ul. Długą). Spacer zakończymy przy ul. Miłej 18.
Konrad Matyjaszek – architekt i badacz przestrzeni miejskiej, pracownik Instytutu Slawistyki PAN. Zajmuje się kulturową historią miasta, historią żydowską, historią antysemityzmu, narracjami zbiorowej tożsamości (grupowej, narodowej) i ich wpływem na miejską przestrzeń. Jest autorem książki „Produkcja przestrzeni żydowskiej w dawnej i współczesnej Polsce” (2019) oraz współredaktorem (wraz z Ireną Grudzińską-Gross) tomu esejów „Breaking the Frame: New School of Polish-Jewish Studies” (2022). Obecnie pracuje nad biografią architekta Ryszarda Karłowicza, projektanta Łodzi i Torunia, ocalałego z Zagłady, będącą też zbiorową biografią jego pokolenia.
Dowiedz się więcej o wystawie „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949”.