Aktualności

21.12.2021 / Aktualności, Barbakan, Kolekcje Muzeum Warszawy, Kultura online

Fotograficzna podróż przez Warszawę

Edward Hartwig, znany polski fotograf, od początku lat 50. XX wieku do swojej śmierci w 2003 roku mieszkał w Warszawie.

Pozostawił tysiące zdjęć, wielokrotny portret stolicy widziany jego oczami i przez obiektyw jego aparatu. Stolicę fotografował regularnie, przez dziesięciolecia, w różnych porach roku, odwiedzając zarówno liczne popularne miejsca, jak i te mniej znane. Do niektórych powracał regularnie.

Zapraszamy na spacer przez Warszawę wspólnie z Edwardem Hartwigiem.

Stare Miasta i mury obronne

Warszawska Starówka: Rynek Staromiejski, Nowe Miasto, mury obronne i plac Zamkowy stanowiły dla Hartwiga esencję tożsamości miasta. Wielokrotnie je uwieczniał, w różnych porach roku, w różnych stanach pogody, podkreślając je dodatkowo zabiegami technicznymi. Stworzył cykl zdjęć murów obronnych, szczególnie tajemniczych w wyrazie w zimowej szacie czy kamienic Starego i Nowego Miasta z ekspresyjnymi chmurami.

^{Po lewej: Widok staromiejskich kamienic od ulicy Bugaj, Edward Hartwig, 1962 lub 1963, Warszawa, AN 4567/H
Po prawej: Widok kamienic na staromiejskiej skarpie, Edward Hartwig, lata 70. XX w., Warszawa, AN 4263/H}

Fotografował staromiejskie zaułki i zamglony, tajemniczy plac Zamkowy.

^{Po lewej: Widok z ulicy Dawnej na prawy brzeg Wisły, Edward Hartwig, lata 70. lub 80. XX w., Warszawa, AN 4258/H
Po prawej: Ulica Kamienne Schodki, Edward Hartwig, lata 70. lub 80. XX w., Warszawa, AN 4147/H}

Nad Wisłą

Wisłę widział jako arterię miasta, żywą jej tkankę. Fotografował monumentalne panoramy znad Wisły oraz malownicze czy ekspresyjne widoki samej rzeki. Ujmował Wisłę z praskiego brzegu, ale także z mostów, szczególnie z mostu Śląsko-Dąbrowskiego. Wykonywał też efektowne nocne zdjęcia samej rzeki i terenów nad Wisłą.

MDM

Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową Edward Hartwig fotografował w czasie, gdy powstawała. Dokumentował postęp prac budowlanych, formy oraz detal powstającej architektury.

^{Po lewej: Widok na plac budowy Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, plac Konstytucji, Edward Hartwig, 1952, Warszawa, AN 4006/H
Po prawej: Budowa MDM (Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej), prace wykończeniowe przy grupach rzeźb zdobiących budynki, Edward Hartwig, ok. 1952, Warszawa, AN 102/H}

Ściana Wschodnia

Nowoczesne założenie urbanistyczne, powstałe w latach 60. XX wieku, stanowiło jeden z ulubionych motywów Edwarda Hartwiga. Modernistyczna architektura współbrzmiała z eksperymentami artysty. Tu fotografował obiektywem rybie oko Pasaż Śródmiejski (obecnie Wiecha), wieżowce, bar Zodiak, domy handlowe. Wykorzystywał niecodzienne punkty widzenia, często z dołu, podkreślające niemal abstrakcyjny i odrealniony charakter budynków.

*^{Bar Zodiak nocą, Edward Hartwig, lata 70. XX w., Warszawa, AN 4049/1/H}*

Warszawskie parki: Łazienki i park Wilanowski

*^{Zamiatanie liści w Łazienkach Królewskich, Edward Hartwig, lata 70. lub 80. XX w., Warszawa, AN 4152/H}*

Fotografowanie warszawskich parków – Łazienek, parku Wilanowskiego, ogrodu Saskiego – pozwoliło Hartwigowi tworzyć nastrojowe kompozycje, uwzględniające zmienność pór roku i piękno przyrody. Parki najczęściej fotografował jesienią i zimą.

Aleje Jerozolimskie

Tu, pod numerem 31, mieściła się pracownia artysty. Aleje były zatem naturalnie częstym motywem jego zdjęć. Szczególnie upodobał je sobie w nocnej porze: dynamiczne, ruchliwe, rozświetlone światłami pojazdów i neonów.

Opracowała: Lena Wicherkiewicz

Zdjęcie główne: Budowa nowej nawierzchni jezdni i torowiska tramwajowego w Alejach Jerozolimskich, Edward Hartwig, 1961 – 1967, Warszawa, AN 4008/H

Wszystkie zdjęcia oraz wiele więcej można obejrzeć na portalu e-Kolekcje Muzeum Warszawy.

Słownik pojęć

Ekspresyjny – wyrazisty i wywierający silny wpływ na wyobraźnię.

Esencja – najważniejszy składnik, najistotniejsza treść.

Kamienica – murowany dom mieszkalny o kilku piętrach i wielu mieszkaniach.

Malowniczy – efektowny.

Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa – zespół mieszkaniowy w śródmieściu Warszawy w rejonie ulicy Marszałkowskiej, placu Konstytucji i placu Zbawiciela.

Modernistyczny – mający cechy stylu architektonicznego XX w.

Monumentalny – olbrzymi, potężny.

Panorama – rozległy widok, np. miasta.

Rybie oko – rodzaj obiektywu fotograficznego o bardzo szerokim kącie widzenia.

Staromiejski – związany ze Starym Miastem w Warszawie.

Tożsamość – chodzi o niepowtarzalny charakter miasta.

Urbanistyczny – dotyczący przestrzeni miejskiej, np. osiedli, placów, ulic itp.

Uwiecznić – utrwalić.

Przeczytaj również:

Miasto malowane światłem