Historia, która nie została opowiedziana, znika

Na Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli pochowano ponad 104 tysiące osób, z czego zaledwie 8-10 tysięcy stanowią żołnierze i żołnierki. Ponad 90 tysięcy z nich to osoby cywilne, najczęściej chowane bezimiennie, w zbiorowych mogiłach. Misją Izby Pamięci jest przywrócenie indywidualnych historii tych, którzy zginęli w czasie walk i masowych egzekucji dokonywanych przez oddziały niemieckie w czasie Powstania Warszawskiego.

*^{Irena Dworzańska (data śmierci: 1944 rok), zdjęcie udostępniła Janina Krysińska, dzięki uprzejmości Muzeum Powstania Warszawskiego}*

W kampanii towarzyszącej otwarciu Izby Pamięci pokazujemy zdjęcia prawdziwych ofiar Powstania Warszawskiego.

Uśmiechnięta dziewczyna siedząca na pniu drzewa to Janina Gierut, zmarła 19 września 1944 roku w wieku 22 lat. Stojąca na balkonie kobieta to Irena Dworzańska, zmarła między sierpniem a wrześniem 1944 roku. Chłopak z bukietem kwiatów to Stanisław Górzyński – handlowiec, uczestnik Powstania, który w 1945 roku zmarł w obozie koncentracyjnym KL Mauthausen. Mężczyzna siedzący razem z kolegą na ławce to Zygmunt Kamiński, zamordowany między sierpniem a wrześniem 1944 roku. Kobieta z rowerem to Longina Matuszewska-Olszewska, rozstrzelana w trakcie egzekucji przy ul. Czartoryskich, 26 września 1944 roku.

*^{Longina Matuszewska-Olszewska (1925-1944), zdjęcie udostępnił Przemysław Burkiewicz, dzięki uprzejmości Muzeum Powstania Warszawskiego}*

Bohaterowie znikają ze zdjęć pokazując, że jeśli nikt nie opowie ich historii, to tak jakby nigdy się nie wydarzyła. Nazwiska przedstawionych na zdjęciach osób, obok kilkudziesięciu tysięcy innych ofiar Powstania znajdują się na Murze Pamięci. Kolejne, wraz z postępami prac nad identyfikacją ofiar, będą sukcesywnie uzupełniane. Dbanie o pamięć to jednak dopiero początek pracy, Izba Pamięci ma dzisiaj do spełnienia bardzo szczególną rolę.

„Militaryzacja pamięci powstania to jedna z odmian fałszu, rodzaj niebezpiecznego fejku, wręcz celowej manipulacji. Ten cmentarz to gotowy podręcznik zupełnie innej historii. Historii, z której musi płynąć nauka o pokoju, budowaniu i łączeniu. O sile przyjaźni, solidarności i wspólnego działania. Mimo różnic światopoglądów, kultur i języków. Mam nadzieję, że Izba Pamięci stanie się dla warszawiaków drogowskazem emocjonalnym. Drogowskazem przypominającym, że budowanie wymaga trudu, niszczenie zaś jest łatwe jak pstryknięcie palców. Zło nie pojawia się znikąd, jest tuż obok”
– pisze jeden z kuratorów wystawy w Izbie Pamięci, Michał Wójcik, dziennikarz i historyk.

*^{Stanisław Górzyński (1921-1945), zdjęcie udostępnił Ireneusz Góralik, dzięki uprzejmości Muzeum Powstania Warszawskiego}*

Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy powstała z inicjatywy Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy, którego przewodniczącą̨ jest Wanda Traczyk-Stawska.

Każdy może wesprzeć proces uzupełniania brakujących nazwisk, dane poległych można zgłaszać na adres: murpamieci@muzeumwarszawy.pl.

Wszystkie zdjęcia wykorzystane zostały udostępnione dzięki uprzejmości Muzeum Powstania Warszawskiego. Za projekt graficzny odpowiadają Marcelina Gorczyńska i Kamila Falęcka.