czw., 06.03.2025
18:00–19:30
Wykład
Muzeum Warszawy
udział bezpłatny
Czarna izba, laboratorium, salon. Przemiany przestrzeni kuchennych. Wykład Agaty Szydłowskiej
- Gdzie przygotowywaliśmy domowe posiłki?
- Do czego – oprócz gotowania – służyła kuchnia?
- Dlaczego kuchnie straciły okna?
Podczas wykładu Agaty Szydłowskiej przyjrzymy się przemianom warszawskich kuchni i zastanowimy się, jak odzwierciedlały one nie tylko zmiany w projektowaniu, ale także przemiany społeczne.
W mieszczańskich domach kuchnia była przestrzenią wstydliwą, do której często prowadziło oddzielne wejście. Wraz z rezygnacją ze służby oraz zainteresowaniem architektek i architektów budowaniem dla rodzin robotniczych, sprawom kuchni zaczęto poświęcać coraz więcej uwagi. Edukatorki liczyły kroki, które musi pokonywać pani domu w codziennej krzątaninie, higienistki instruowały, jak zmywać, a architektki projektowały wygodne ciągi robocze.
Po wojnie, wraz z masową migracją ze wsi do miast, małe kuchnie w blokach i kamienicach stały się sercem domów. Przejąwszy funkcje tradycyjnej „czarnej izby”, służyły codziennym spotkaniom, odrabianiu lekcji, czy naprawom odzieży.
Warszawskie kuchnie – to, jak je projektowano i to, jak je użytkowano – były odzwierciedleniem większych przemian. Kiedy życie miało toczyć się poza domem – w zakładzie pracy, świetlicy – proponowano kuchnie uspołecznione. Tam, gdzie brakowało przestrzeni, bo mieszkanie podzielono na kilka części, improwizowano kuchenne aneksy. Tam z kolei, gdzie wdrażano budownictwo oszczędnościowe, kuchnie traciły okna i zyskiwały „wydawki”. Z czasem przyszła moda na łączenie kuchni z dużym pokojem, zaczęto podawać koreczki i „dipsy”, a zamiast ściany działowej pojawił się barek z wysokimi stołkami.
Agata Szydłowska – badaczka, autorka książek, kuratorka. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, ma doktorat z etnologii. Pracuje w Katedrze Teorii Designu na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie prowadzi zajęcia między innymi z historii wzornictwa.
Interesuje się interdyscyplinarnymi badaniami nad dizajnem, w szczególności splotami projektowania z polityką i życiem społecznym.
Autorka i współautorka książek o typografii, polskim projektowaniu graficznym i czasopismach z PRL-u, m.in. Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u, za którą otrzymała Nagrodę KLIO, nominacje do Nagrody im. Marcina Króla, Nagrody Historycznej Polityki oraz znak jakości „Must have 2023” przyznawany przez Łódź Design, Paryż domowym sposobem i Od solidarycy do TypoPolo, a także artykułów naukowych i popularnonaukowych. Jest również współtwórczynią wieloletniego projektu Zoepolis poświęconego wspólnotom międzygatunkowym, obejmującego wystawy, badania artystyczne i książkę.
Uwaga! Bilety do pobrania na godzinę przed wykładem w kasie muzealnej.
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu
Sprawdź program wydarzeń towarzyszących wystawie Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska.