wt., 29.10.2024
18:00–20:00
Wykład
Kino Syrena
wstęp wolny

Warszawa „Przyjaciół-Moskali”. Rozmowa w czasie trudnym | Seminarium Warszawskie

Wy, czy mnie wspominacie? Ja ilekroć marzę
O mych przyjaciół śmierciach, wygnaniach, więzieniach,
I o was myślę; wasze cudzoziemskie twarze
Mają obywatelstwa prawo w mych marzeniach.

Tak zaczął „Do Przyjaciół Moskali” – ustęp części trzeciej Dziadów – Adam Mickiewicz…

Nieco na przekór dzisiejszej pory trudnej, złowieszczej i tragicznej chcielibyśmy porozmawiać na najbliższym Seminarium o Warszawie zamkniętej granicą moskiewskiego imperium.

• Czym była Warszawa w jego obrębie?
• Jakie ślady, piętno, a może pozytywy zostawił tamten czas w mieście – jakie miejsca, nazwy, budowle, urządzenia?
• Jak kształtują naszą myśl o tamtej Warszawie i ówczesnej niewoli krzyże z drzew Olszynki Grochowskiej, czarna biżuteria popowstaniowa, puste przestrzenie Pola Mokotowskiego, Filtry Warszawskie, „Cytadela-muzeum”?
• Co stało się z symbolami dawnej rosyjskiej dominacji, gdzie jest dzisiaj cerkiew pw. św. Aleksandra Newskiego z placu Saskiego?
• Może ktoś spośród „Przyjaciół-Moskali” był rzeczywiście przyjacielem Warszawy?
• Czy przenikały się myśli i poglądy inteligencji polskiej i rosyjskiej – i czy o reprezentantach tej drugiej zasadnie pisał Mickiewicz, że „mają obywatelstwa prawo w marzeniach”?
• A może słuszniejsze jest raczej zdanie: „kto z was urzędem, orderem zhańbiony, duszę wolną na wieki przedał w łaskę cara”?
• Jak wtedy rozwijało się nasze miasto – gospodarczo, naukowo, kulturalnie?

Jednaj nie tylko o zasygnalizowanych zagadnieniach zamierzamy rozmawiać na seminarium.

WEZMĄ UDZIAŁ:

dr hab. Małgorzata Głowacka-Grajper, prof. ucz. – socjolożka i antropolożka społeczna. Pracuje na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jej główne zainteresowania badawcze obejmują zagadnienia współczesnej tożsamości narodowej i etnicznej, pamięci społecznej, zwłaszcza aktywizmu pamięciowego, oraz badania nad związkami między lokalnym i narodowym wymiarem pamięci. Opublikowała kilkanaście artykułów i książek na temat mniejszości etnicznych i narodowych w Polsce i Rosji, pamięci społecznej w krajach postkomunistycznych oraz pamięci powojennych przesiedleń. Obecnie pracuje nad projektem dotyczącym postkolonialnej perspektywy dziedzictwa imperialnej Rosji w Polsce.

dr hab. Lech Królikowski – inżynier i historyk, varsavianista i samorządowiec, absolwent Politechniki Warszawskiej, doktor nauk humanistycznych. Przez wiele lat pracownik Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. Prowadził badania archiwalne m.in. w Petersburgu, Rydze, Paryżu i Monachium. Prezes Towarzystwa Przyjaciół Warszawy (1993–2013), burmistrz Mokotowa (lata 90.) i przewodniczący Rady Dzielnicy Ursynów (2010–2014), dawny współpracownik „Stolicy”. Emerytowany wykładowca akademicki, profesor i rektor prywatnej uczelni. Członek Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Autor ponad 500 publikacji prasowych oraz kilkunastu książek, m in. Warszawskie adresy Marszałka (1990), Bitwa Warszawska 1920 roku. Działania wojenne, zachowane pamiątki (1991), Twierdza Warszawa (1994), Szkolnictwo dawnej Warszawy. Rzecz o korelacji pomiędzy rozwojem miasta a szkolnictwem (od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej) (2008), Warszawa – dzieje fortyfikacji (2011), Wisła na Mazowszu. XIX-wieczne plany regulacji rzeki w granicach byłego zaboru rosyjskiego (2019), Moskwa nad Wisłą (2019), Śladami pomysłów dla Warszawy (2021), Polskie królestwo Romanowów (2021).

hab. Aleksander Łupienko, prof. IH PAN – historyk, profesor w Zakładzie Historii Idei i Dziejów Inteligencji w XIX i XX w. w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Specjalizuje się w historii kulturowej dziewiętnastowiecznych miast Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej – szczególnie Warszawy i Lwowa, przemianach przestrzeni publicznej i prywatnej, miejskich kulturach pamięci, dziejach ruchu konserwacji zabytków oraz ruchu higienicznego. Autor m.in. książek pt. Przestrzeń publiczna Warszawy w pierwszej połowie XIX wieku(2012, rozszerzona wersja angielska z 2020 r. pt. Order in the Streets. The Political History of Warsaw’s Public Space in the First Half of the 19th Century), Kamienice czynszowe Warszawy 1864‒1914(2015, Nagroda „Klio” oraz wyróżnienie w Konkursie Varsavianistycznym im. Hanny Szwankowskiej), W stronę systemu. Infrastruktura techniczna dziewiętnastowieczego miasta na przykładzie Galicji (2021). Redaktor tomów pt. Forging Architectural Tradition. National Narratives, Monument Preservation and Architectural Work in the Nineteenth-Century (2022) oraz Urban Communities and Memories in East-Central Europe in the Modern Age (2024). Organizator cyklu konferencji poświęconych miastu XIX w. „Architektura w mieście, architektura dla miasta”. Popularyzator ewangelickiego dziedzictwa Warszawy.

W Seminarium weźmie udział również Gość Specjalny, którego personalia niechaj zostaną na razie niespodzianką.

Prowadzący: dr hab. Mikołaj Madurowicz, dr Paweł E. Weszpiński

Miejsce spotkania: Kino Syrena w Muzeum Warszawy (Rynek Starego Miasta 42, parter, wejście przez drewnianą bramę od ul. Nowomiejskiej).

Wydarzenie będzie transmitowane na Facebooku Muzeum Warszawy.

Organizatorzy: Muzeum Warszawy, Centrum Badań nad Kulturą Warszawy Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego