Plan opracowany pod kierunkiem Williama Heerleina Lindleya w skali 1:10 000, wydany w 1912 roku

Pierwsze wydanie prezentowanego Lindleyowskiego planu niwelacyjnego ukazało się w 1900 roku. Plan z 1912 roku jest jednym z efektów działalności kartograficznej Lindleyów powiązanej z budową warszawskich wodociągów i kanalizacji. Budowę realizowano na mocy umowy zawartej w 1881 roku pomiędzy warszawskim Magistratem a Williamem Lindleyem na podstawie jego projektu z 1879 roku. Inwestycja ta była świadectwem prężnego rozwoju gospodarczego miasta, mimo funkcjonowania pod zaborem rosyjskim. Potwierdzała też strategiczne znaczenie Warszawy, jako miasta garnizonowego ponieważ wodociągi i kanalizacja powstały tu wcześniej niż w ówczesnej stolicy Imperium Rosyjskiego – Sankt Petersburgu.

O ile samo przedsięwzięcie inżynierskie wymagało opracowania szczegółowych planów miasta w wielkich skalach, głównie 1 : 200, 1 : 250, 1 : 500 i 1 : 1000 (dla Warszawy i okolic powstały one w latach 1883–1915), to podsumowaniem prac kartograficznych pod kierunkiem Lindleyów, formalnie Williama Heerleina Lindleya, syna Williama są: wieloarkuszowy plan w skali 1 : 2500 (rękopiśmienny oraz drukowany litograficznie), prezentowany tu plan w skali 1 : 10 000 oraz silnie zgeneralizowany plan w skali 1 : 25 000. Te trzy finalne plany stały się podstawą kartografii miejskiej Warszawy w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

Na treść planu z 1912 roku składa się opisana nazwami sieć ulic, drogi podmiejskie, przedstawienie zarysów wyróżnionych budynków, wybrane nazwy miejscowe oraz nazwy obiektów, tereny zielone i wody powierzchniowe. Wszystkie napisy zapisano po rosyjsku, był to bowiem język urzędowy w guberni warszawskiej, jednej z dziesięciu utworzonych po zniesieniu autonomii Królestwa Polskiego. Odrębnymi, wyróżnionymi barwnie elementami są rzeźba terenu (stąd plan niwelacyjny, czyli wysokościowy), przedstawiona brązowym rysunkiem poziomicowym w cięciu co jeden metr oraz wysokościowe punkty pomiarowe oznaczone na niebiesko.

Plan powstał w Biurze Pomiarów przy Wydziale Eksploatacji Wodociągów i Kanalizacji Magistratu m. Warszawy, które zajmowało się kartowaniem miasta, jego następcami były po II wojnie światowej Wydział Pomiarów Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne oraz Biuro Geodezji i Katastru Urzędu m.st. Warszawy.

Plan niwelacyjny z 1912 roku cechuje niepotykana wcześniej precyzja pomiarów i odwzorowanie miasta. Po raz pierwszy na ogólnogeograficznym planie Warszawy przedstawiono rzeźbę terenu za pomocą poziomic. Plany Lindleyów otworzyły „nową erę” kartografii warszawskiej, nowoczesnej, geometrycznie poprawnej, w pełni pomiarowej.

Plan niwelacyjny miasta Warszawy w skali 1:10 000, wydany w 1912 roku, opracowany pod kierunkiem Williama Heerleina Lindleya
WILLIAM HEERLEIN LINDLEY,
OPR. I DRUK MAGISTRAT M.ST. WARSZAWY,
KIEROWNIK BIURA POMIARÓW MARCELI JEŻOWSKI
WARSZAWA; 1912
LITOGRAFIA WIELOBARWNA
MHW 8237/PL
77 × 106 CM

Fotografia: