Halina Szmolcówna i Grzegorz Fitelberg

Do dziś na Saskiej Kępie przy ul. Elsterskiej 3 stoi zbudowana w 1929 r. willa, w której przez 10 lat mieszkało to muzyczne małżeństwo. Nad drzwiami wciąż widnieje kartusz z inicjałami „HS” i datą budowy domu.

Halina Szmolcówna 1911, autor nieznany – „The Stage” Munsey’s Magazine (November1911): 276, domena publiczna

Halina Szmolcówna (1892-1939) była wówczas bardzo znaną tancerką, primabaleriną Teatru Wielkiego i Opery Narodowej. W swojej karierze występowała na scenach Paryża, Nowego Jorku, Australii, czy Nowej Zelandii. Jej postać uwiecznił Stanisław Jackowski, tworząc piękną rzeźbę „Tancerka”, którą do dziś można oglądać w ogrodzie różanym Parku Skaryszewskiego.Halina Szmolcówna była drugą żoną Grzegorza Fitelberga (1879-1953), wybitnego dyrygenta, kompozytora i skrzypka. Małżonkowie mieszkali tu to wybuchu wojny.

Rosarium i rzeźba Tancerki w Park Skaryszewskim im. Ignacego Paderewskiego, Jan Wołyński, ok. 1928 Warszawa, AI 9718, zbiory MW

W swojej willi na Saskiej Kępie primabalerina ćwiczyła i prowadziła lekcje tańca. Jerzy Kasprzycki wspominał w „Korzeniach miasta”:

„Jedna z sąsiadek uczyła się tańca – często po południu odprowadzałem ją do willi nr 3, gdzie z przyjemnością oglądałem w obszernej sali ćwiczeń zgrabne nóżki uczennic i ich nauczycielki, która wydawała mi się niewiele starsza od mojej matki (wówczas 39-letniej)(…)”.

7 września 1939 r. Halina Szmolcówna została ranna w czasie ostrzału na Moście Poniatowskiego i w wyniku odniesionych ran zmarła. Po jej śmierci Grzegorz Fitelberg wyjechał do Paryża, skąd udał się do Argentyny i USA. Do swego warszawskiego domu już nie wrócił.

Grzegorz Fitelberg 1948, autor nieznany – Polona.pl, domena publiczna, Wikipedia Commons

Opracowała: Jolanta Wiśniewska

Fotografia główna:

Willa przy Elsterskiej 3, fot. J. Wiśniewski