01.02.2021 / Aktualności, Muzeum Warszawskiej Pragi, Prawobrzeżni
Zygmunt Kamiński
Zygmunt Kamiński (1894-1981) – organmistrz z pasją i talentem, niemal do samej śmierci budował instrumenty. Przed wojną po odpowiednie drewno jeździł aż w okolice Koła Podbiegunowego. Twórca organów musi znać się na wszystkim: na jakości i właściwościach drewna, skóry, czy stopów metalu. Musi mieć świetny słuch i zręczne ręce.
Wykonane w grochowskiej firmie Zygmunta Kamińskiego instrumenty znajdują się m.in. w praskim kościele przy ul. Ratuszowej, na Saskiej Kępie i w grochowskiej świątyni przy pl. Szembeka.
Zygmunt Kamiński tytuł mistrzowski w swoim fachu uzyskał w 1926 roku w wieku 32 lat, ale przygodę z organami rozpoczął niemal dwadzieścia lat wcześniej. Choć urodził się w Płocku, to budowy instrumentów nauczył się w Warszawie – w zakładzie swojego szwagra (męża swojej starszej siostry, Justyny) – znanego organmistrza Michała Kutrzyka.
W 1919 roku przejął kierownictwo wytwórni, a w 1924 roku, po śmierci Michała Kutrzyka został właścicielem zakładu. Przez kilka lat pracował wspólnie z bratem Władysławem, a siedzibą firmy był odziedziczony warsztat przy ul. Mlądzkiej 4 (potem nr 44). Dzięki zdolnościom, umiejętnościom i intensywnej pracy bracia zdobywali kolejne zamówienia na instrumenty, zyskując renomę.
W 1928 roku Zygmunt Kamiński przeniósł się razem z żoną Stanisławą i dziećmi do nowo zbudowanego domu przy Mlądzkiej 15, podejmując samodzielną działalność. Jego brat Władysław prowadził odtąd osobną firmę w dawnym warsztacie Kutrzyka.
Mimo wielkich trudności, spowodowanych kryzysem światowym Zygmunt Kamiński utrzymał zakład i otworzył przy nim pracownię drewnianych elementów instrumentu. Posunięcie to pozwoliło mu budować w swojej fabryce całe organy od początku do końca. Pierwszy taki instrument powstał w 1931 roku do praskiego kościoła p.w. MB Loretańskiej.
Organy Zygmunta Kamińskiego zyskały uznanie zarówno w środowisku ekspertów, jak i muzyków-wirtuozów, zdobywały nagrody i wyróżnienia w konkursach. Od 1933 roku firma działała pod nazwą Fabryka Organów Kościelnych, Koncertowych i Salonowych. W trudnych czasach zasłynęła z faktu, że właściciel dostosowywał często ceny do możliwości zamawiającego.
Zawdzięczamy mu także renowację wielu zabytkowych instrumentów uszkodzonych w czasie wojny. Specjalnością firmy stały się piszczałki metalowe. Proporcje stopu to tajemnica wytwórcy i klucz do sukcesu.
„Dla mnie sprawa wydobycia z piszczałki odpowiedniego dźwięku jest za każdym razem fascynująca.”
Zwierzał się w jednym z wywiadów mistrz Zygmunt Kamiński.
W okresie okupacji w domu przy Mlądzkiej odbywały się spotkania podziemnej organizacji Polska Niepodległa, przechowywano nielegalną prasę. W konspiracyjne działania zaangażowani byli niemal wszyscy członkowie rodziny. Firma przetrwała wojnę, choć dom Kamińskich ucierpiał w trakcie bombardowań, a rodzina tylko cudem (dzięki odwadze i pomysłowości sąsiada – pana Fogla) uratowała się przed wywózką do Niemiec.
Zakład działa od ponad stu lat przy ul. Mlądzkiej i prowadzi go dziś trzecie pokolenie organmistrzów Kamińskich. Na Grochowie powstało do tej pory ponad dwieście instrumentów.
Opracowała: Jolanta Wiśniewska
Dowiedz się więcej: oficjalna strona zakładu Firma Organmistrzowska Kamińskich.
