08.06.2020 / Akademia Pani Pragi, Aktualności, Kultura online, Muzeum Warszawskiej Pragi, Urodziny Pragi
Narodziny Pragi cz.1 — Akt lokacyjny
Czy wiecie, że miasto obchodzi swoje urodziny? Wypadają one w dniu, w którym oficjalnie otrzymało prawa miejskie.
W przeszłości prawa te nadawał król specjalnym dokumentem, zwanym aktem lokacyjnym. Oryginalny akt Pragi przechowywany jest w Archiwum Akt Dawnych, zaś kopię można oglądać w Muzeum Warszawskiej Pragi.
Przeczytajcie fabularyzowaną historię narodzin Pragi, a później rozwiążcie quiz, by sprawdzić swoją wiedzę na temat aktu lokacji.
NARODZINY PRAGI
Działo się to w mroźny ranek, 10 lutego 1648 roku. Król Władysław jak zwykle wstał jeszcze przed świtem. Wysłuchał porannej mszy w zamkowej kaplicy i ruszył do swoich codziennych zajęć. Może wydawało się wam, że królowie tylko siedzą na tronie i przyglądają się poddanym lub zagranicznym posłom przybyłym na audiencję. Jednak z kancelarii królewskiej codziennie wypływają bardzo ważne dokumenty, a każdy z nich wymaga królewskiego podpisu.
Tego dnia król Władysław podpisać miał bardzo ważny dokument. Był to akt lokacyjny Pragi. Król wyjrzał z okna swojego gabinetu. Mimo gęsto padającego śniegu dostrzegł zamarzniętą Wisłę i znajdującą się na jej prawym brzegu gęsto zabudowaną osadę.
Z krajobrazu drewnianych domów wyróżniał się wyraźnie klasztor bernardynów, którego budowę finansował jeszcze królewski ojciec, Zygmunt. Tuż obok klasztoru wznosił się Domek Loretański, kopia słynnego „Domu Maryi Panny” z włoskiego miasta Loreto. Zaledwie kilka lat upłynęło od momentu, kiedy król uroczyście wręczał bernardynom klucze do Domku. Do miejsca tego miał szczególny sentyment i często przyjeżdżał tam na modlitwę.
O prawa miejskie dla Pragi osobiście zabiegał u króla biskup Kamieńca Podolskiego, Michał Działyński, który był właścicielem części osady zwanej Pragą biskupią.
Inna jej część, której akt lokacyjny nie obejmował, należała do zamożnego szlachcica, Adama Kaznowskiego. Zwana byłą Pragą magnacką. Adam Kazanowski był osobą bliską królowi. Piastował ważną godność marszałka nadwornego koronnego i przyjaźnił się z Władysławem. W młodości uczestniczył w jego wyprawie do Moskwy po carską koronę.
Tymczasem do królewskiego gabinetu wszedł sekretarz Tomasz Ujejski. Rozwinął na biurku pergamin z łacińskim tekstem. Na samej górze dokumentu widniało zapisane złotym atramentem imię króla VLADISLAUS i pełna królewska tytulatura. Poniżej ciemnym inkaustem zapisano treść aktu.
Zgodnie z wolą króla, nowo założone miasto utrzymało wcześniejszą nazwę Praga, która pochodziła od „prażenia”, czyli wypalania lasów przez pierwszych osadników.
Miastu nadano prawo niemieckie, nazywane magdeburskim, co oznaczało, że funkcjonować w nim będzie samorząd. Wybory do magistratu odbywać się miały co roku, w dniu 21 marca. Ponadto, mieszkańcy Pragi zakładać mogli cechy rzemieślnicze i gildie kupieckie oraz prowadzić handel drogą lądową i wodną.
W celu ułatwienia miastu rozwoju gospodarczego, król wyznaczył cztery doroczne jarmarki i dwa cotygodniowe targi. Pozwalając na „targi cotygodniowe w piątki na konie i bydło”, stworzył tradycje targowe, które przetrwały aż do XX wieku.
W przedostatniej części dokumentu znalazł się zapis, że na Pradze nie wolno osiedlać się Żydom i dysydentom, czyli wyznawcom innych religii niż katolicka. Zezwolono Żydom jedynie przybywać na jarmarki. CDN.
ROZWIĄŻ QUIZ I OTRZYMAJ KARTĘ Z GRATULACJAMI OD SAMEGO KRÓLA!
Fotografia: Rękopis lokacji Pragi z 1648 roku.