Plan miasta Warszawy Korpusu Inżynierów Wojskowych w skali 1:4800 z 1825 roku

Korpus Inżynierów Wojskowych zajmujący się kartowaniem miast obszaru Królestwa Polskiego doby konstytucyjnej, wykonał w latach 1818–1819 precyzyjne pomiary Warszawy. Na ich podstawie w 1819 roku inżynierowie Korpusu opracowali szczegółowy, rękopiśmienny, wielobarwny plan miasta w skali 1:2400, a w 1821 roku wydali drukiem pierwszy tematyczny plan Warszawy przedstawiający rzeźbę terenu za pomocą poziomic (w skali 1:11500). Te same pomiary posłużyły w 1822 roku do opracowania i opublikowania pierwszego wydania prezentowanego planu, który rozpoczął serię kontynuowaną przez Sztab Generalny armii rosyjskiej aż do roku 1859. Plan, jak pozostałe z tej serii był litografowany i odbijany na 9 arkuszach. Wydawano je w wielkich skalach, początkowo 1:4800, później zaś 1:4200. Przez 37 lat ukazywały się nowe, zaktualizowane edycje obrazujące szczegółowo zmiany przestrzeni Warszawy. Można je było śledzić w odniesieniu do pokazanych na planie sieci ulic i ich nazw, zabudowy z rozróżnieniem obiektów drewnianych i murowanych oraz prywatnych, rządowych, kościelnych i wojskowych, podziałów własnościowych nieruchomości, a także terenów zielonych i wód powierzchniowych.

Prezentowany egzemplarz jest ręcznie kolorowany, co przydaje mu walorów zarówno estetycznych, jak i poznawczych. Dzięki użytym barwom wydobyto dodatkowe treści, niewidoczne na litograficznym podkładzie.

Plan Korpus Inżynierów Wojskowych jest dziełem wyjątkowym ze względu na ciągłość serii, którą rozpoczyna, a także szczegółowość opracowania kartograficznego. Ma on także nieprzeciętne walory artystyczne jako ręcznie kolorowana litografia.

Plan miasta Warszawy Korpusu Inżynierów Wojskowych w skali 1:4800 z 1825 roku
KORPUS INŻYNIERÓW WOJSKOWYCH,
NAPISY I LIT. ALEKSANDER ZAKRZEWSKI
WARSZAWA; 1825
LITOGRAFIA RĘCZNIE KOLOROWANA,
DRUK NA 9 ARKUSZACH PAPIERU
MHW 7718/PL
126 × 162 CM

Fotografia: