27.03.2025 / Aktualności, Działalność edukacyjna, Edukacja dla szkół, Fundacja Muzeum Warszawy
Obywatelski maj i czerwiec

Edukacja obywatelska to ważna część nauki o współpracy społecznej. To dzięki niej jako społeczeństwo możemy wiele osiągnąć, zmienić i usprawnić.
Proponujemy zajęcia dla dzieci i młodzieży uwrażliwiające na różne aspekty życia społecznego i współczesne wyzwania. Zachęcamy, by przyjrzeć się im przez pryzmat przeszłości.
Maj i czerwiec obfitują w ważne rocznice np.: święto Konstytucji 3 Maja, Dzień flagi, 4 czerwca, czyli rocznica pierwszych wolnych wyborów 1989 i Dzień Wolności i Praw Obywatelskich. Dodatkowo 16 stycznia 2025 roku Rada m. st. Warszawy ogłosiła bieżący rok Rokiem 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy Warszawy. Będą to dla nas motywy przewodnie majowo-czerwcowych lekcji obywatelskich.
Chcemy pokazać uczniom, że zaangażowanie społeczne, aktywność i troska o własną historię ma sens.
Warszawa kiedyś i dziś
Podczas zajęć wyruszymy wspólnie w miasto i zachęcimy Was do spojrzenia na nie z innej perspektywy. Oprócz lekcji patriotycznych, przygotowaliśmy też zajęcia o odbudowie Warszawy. W ofercie jest sporo spacerów i gra miejska o wielokulturowości, gdyż wierzymy, że najwięcej uczymy się doświadczając i odwiedzając omawiane miejsca.
Proponujemy także lekcję w języku angielskim, dla wszystkich, którzy mają zagranicznych gości, są w klasie dwujęzycznej, lub chcą poćwiczyć używanie języka.
Jak pracujemy?
Wszystkie zajęcia prowadzimy metodami aktywnymi i warsztatowymi – zachęcamy do dyskusji i krytycznego myślenia. Wychodząc od historii, przyglądamy się współczesności, by lepiej ją zrozumieć, interpretować i kształtować. Z najmłodszymi dziećmi stawiamy na naukę poprzez zabawę i doświadczanie, dlatego nasze zajęcia są pełne zadań, gier i zajmujących opowieści.
Terminy: wtorek – piątek (maj-czerwiec)
Maksymalna liczba uczestników: 25 osób lub jedna klasa
Miejsce spotkania: przy kasach muzealnych, Rynek Starego Miasta 42 lub Centrum Interpretacji Zabytku, ul Brzozowa 11/13 (podane przy każdej lekcji)
Rezerwacje: poniedziałek–piątek, godz. 10.00–15.00, Dział Edukacji Muzealnej, e-mail: edukacja@muzeumwarszawy.pl, tel.: 665 645 603
Start zapisów: 10 kwietnia 2025
UWAGA! Do wiadomości mejlowej prosimy dołączyć wypełniony formularz rezerwacji.
Koszt: zajęcia są bezpłatne (do wyczerpania miejsc)
WAŻNE: w przypadku rezygnacji z zajęć prosimy o informację, aby zwolnić miejsce dla innej, oczekującej grupy.
Wisła – królowa rzek (lekcja muzealna)
Lekcja porusza temat Wisły i jej roli w Warszawie. Wpisuje się w edukację ekologiczną. Najmłodsi uczą się jak zadbać o zasoby przyrodnicze. Doceniają otaczającą nas naturę.
Podczas zajęć oglądają przedstawienia rzeki z rożnych epok i zastanawiają się, jaki wpływ miała na życie mieszkańców i mieszkanek stolicy. A jak jest dzisiaj? Czy dbamy o naszą rzekę? Czy za 50 lat nadal będziemy się nią cieszyć?
Na koniec zajęć dzieci wspólnie stworzą trójwymiarowe przedstawienie Wisły i jej otoczenia.
Czas trwania: 60 minut
Umiejętności: poćwiczymy motorykę małą oraz wyobraźnię przestrzenną, spostrzegawczość i umiejętność wyciągania wniosków
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby w spektrum autyzmu. W przypadku osób z niepełnosprawnością słuchu lub wzroku – prosimy o kontakt z koordynatorką dostępności.
Miejsce spotkania: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28
Symbole patriotyzmu (lekcja muzealna)
Zajęcia zbudowane są wokół symboli narodowych, ich znaczenia i historii. Uczestnicy i uczestniczki poznają różne pamiątki z kolekcji patriotycznych oraz galanterię patriotyczną. Rozmawiamy także o innych formach manifestowania miłości i przywiązania do ojczyzny. Wykonując różne zadania, zastanawiamy się, co to znaczy być patriotą.
Zdobytą wiedzę podsumowujemy podczas warsztatów plastycznych, tworząc własne prezentacje.
Czas trwania: 75 minut
Umiejętności: krytycznego myślenia, komunikowania własnych opinii, współpraca w grupach, kreatywność i motoryka mała
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby w spektrum autyzmu, osoby z niepełnosprawnością ruchu. W przypadku osób z niepełnosprawnością słuchu lub wzroku prosimy o kontakt z koordynatorką dostępności.
Miejsce spotkania: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28
Pomniki warszawskiej Starówki (lekcja spacerowa)
Spacer po Starym Mieście może być wspaniałą lekcją obywatelską. Podczas zajęć przyjrzymy się dokładniej warszawskim pomnikom. Będzie to czas na rozmowę, obserwację i zastanowienie się jak patrzeć na rzeźby, aby dowiedzieć się o nich czegoś więcej. Jak świadomie ich używać, by tworzyć naszą wspólną przestrzeń miejską? Pomniki to nie tylko pamiątki przeszłości, bywają symbolem inicjatywy obywatelskiej, nośnikiem emocji i kreacji artystycznej.
Lekcja wspiera budowanie tożsamości lokalnej, poczucia związku z małą ojczyzną. Dla części dzieci jest pierwszym spotkaniem ze Starym Miastem i zabytkowa tkanką Warszawy.
Na zakończenie uczniowie wcielają się w artystów i projektują własne miniatury miejskich pomników.
Czas trwania: 75–90 minut
Umiejętności: krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł; umiejętność uważnego obserwowania, ćwiczenie motoryki dużej
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby ze spektrum autyzmu
Miejsce spotkania: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28
Oblicza patriotyzmu (lekcja muzealna)
Poszukamy odpowiedzi na pytania: jak dzisiaj rozumiemy słowo „patriotyzm” i co dla nas oznacza. Poznamy różne pamiątki patriotyczne – ich historię i znaczenie. Dowiemy się też, dlaczego galanteria patriotyczna była tak ważnym elementem manifestacji miłości do ojczyzny. Zastanowimy się, czy uczestnicząc w apelach, poznając patrona swojej szkoły, doceniając historię dzielnicy, w której mieszkamy, uczymy się patriotyzmu.
Czas trwania: 75 minut
Umiejętności: rozwiniemy kompetencje społeczne i komunikacyjne, umiejętność analizy i interpretacji informacji, poćwiczymy uważną obserwację, samodzielność w wykonywaniu zadań i współpracę w grupach
Dostępność: w przypadku osób z niepełnosprawnością ruchu, z niepełnosprawnością wzroku, słuchu, osób z niepełnosprawnością intelektualną, osób w spektrum autyzmu – prosimy o kontakt z koordynatorką dostępności.
Miejsce spotkania: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28
Budowniczowie w akcji (lekcja spacerowa)
Warszawa po wojnie przypominała morze ruin i wielu nie widziało szans na przywrócenie jej do życia. Jednak Polacy, a szczególnie warszawiacy, widzieli to inaczej. W sercach wielu z nich Warszawa żyła, a teraz należało jej „tylko” pomóc. To było oczywiste. Ale jaka ona miała być? Jak miało wyglądać historyczne serce stolicy – Stare Miasto?
Lekcja spacerowa przybliża uczniom zagadnienie odbudowy Starego Miasta w Warszawie po II wojnie światowej. Uczy szacunku do przeszłości i zabytków oraz docenienia tytanicznej pracy tamtych pokoleń. Przywołuje poczucie wspólnoty i spontaniczny oddolny patriotyzm, wynikający z potrzeby serca.
Czas trwania: 75-90 min
Umiejętności: praca w grupie, czytanie tekstu ze zrozumieniem, krytyczne myślenie, ćwiczenie motoryki małej, umiejętność uważnego obserwowania, świadomość własnego dziedzictwa narodowego, posługiwanie się mapą
Dostępność: lekcja odbywa się na zewnątrz, dotarcie do niektórych punktów może być utrudnione dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
Miejsce spotkania: Centrum Interpretacji Zabytku, ul. Brzozowa 11/13
Bohaterowie odbudowy (lekcja muzealna)
Kto jest bohaterem? Komunista zaangażowany w odbudowę Warszawy czy jego przyjaciel – architekt, działający w akowskim podziemiu? A może starsza urzędniczka? No i czy człowiek ratujący zbiory w czasie pożogi to patriota czy szaleniec?
Wykorzystując karty postaci i analizując archiwalne zdjęcia oraz wspomnienia uczestników odbudowy, zastanowimy się, czym jest dla nas patriotyzm i bohaterstwo. Czy rozumiemy je tak samo, jak rozumiano je 70 lat temu? Poruszymy także temat stereotypów.
Czas trwania: 90 minut
Umiejętności: wyszukiwanie informacji; rozwijanie umiejętności krytycznego i logicznego myślenia, rozumowania, argumentowania, wnioskowania i prowadzenia dyskusji
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchową
Miejsce spotkania: Centrum Interpretacji Zabytku, ul. Brzozowa 11/13
Warszawa – miasto wielu kultur (lekcja spacerowa z elementami gry miejskiej)
Czy Warszawa jest miastem wielokulturowym? Na co dzień nie zastanawiamy się, ile rzeczy, zwyczajów czy przysmaków zawdzięczamy innym kulturom. Jednak na Starym Mieście wielokulturowość wyziera z każdego zaułka, bo Starą Warszawę zamieszkiwali Niemcy, Ormianie, Czesi, Żydzi, a także Włosi czy Grecy. Ich wpływy widoczne są w języku polskim, a także w wielu innych aspektach naszej codzienności.
Zastanowimy się czy dzisiejsza Warszawa jest miastem otwartym na różnorodność. Porozmawiamy o tym jak dbać o to by była dobrym domem dla nas wszystkich. Będziemy działać aktywnie, wykonując różne zadania i wyciągając z nich wnioski.
Czas trwania: 90 minut
Umiejętności: spostrzegawczość; praca w grupie; analiza tekstu; argumentowania, wnioskowania i prowadzenia dyskusji, praca z mapą
Dostępność: lekcja odbywa się na zewnątrz, dotarcie do niektórych punktów może być utrudnione dla osób z niepełnosprawnością ruchową
Miejsce spotkania: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28
Opowieść o odbudowanym mieście (lekcja muzealna)
Odbudowa Starego Miasta była fenomenem na skalę światową. Potwierdza to uzasadnienie wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. A jak to było z odbudową całego miasta? Jakie były na nią pomysły?
By się tego dowiedzieć, wcielimy się w role architektek i architektów Biura Odbudowy Stolicy i przeprowadzimy dyskusję na temat skrajnie różnych koncepcji odbudowy. Czy przekonamy do nich zwykłych mieszkańców? Porozmawiamy też o nowych wyzwaniach urbanistycznych, jakie stawia przed nami XXI wiek. Zastanowimy się nad naszym wpływem na kształt i politykę miasta. Jak możemy je współtworzyć, by Warszawa było dobrym domem dla nas wszystkich?
Czas trwania: 90 minut
Umiejętności: rozwijanie umiejętności krytycznego i logicznego myślenia, rozumowania, argumentowania, wnioskowania i prowadzenia dyskusji; praca w grupie
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchową
Miejsce spotkania: Centrum Interpretacji Zabytku, ul. Brzozowa 11/13
Warszawianki – na równych prawach
Polki zdobyły prawa wyborcze w 1918 roku. Czy chętnie z nich korzystały? Co zmieniło to w ich życiu? Wokół jakich tematów skupiały się działania posłanek II Rzeczpospolitej?
Podczas zajęć zastanowimy się nad emancypacją kobiet na początku XX wieku. Przyjrzymy się życiorysom wybranych warszawianek – architektek, żołnierek, artystek i polityczek. Podyskutujemy o stereotypach i tradycyjnie pojmowanych rolach społecznych związanych z płcią. Jak zmieniło się postrzeganie kobiet w społeczeństwie? Kobiece historie ukryte za eksponatami Muzeum Warszawy staną się dla nas punktem wyjścia do dyskusji o prawach obywatelskich i równouprawnieniu. Czy współczesne Polski świadomie korzystają z wywalczonych przez swoje babki praw?
Czas trwania: 90 minut
Umiejętności: będziemy ćwiczyć kompetencje kluczowe takie jak: krytyczne myślenie, umiejętność prowadzenia dialogu, wyrażania własnego zdania oraz pracy w grupach
Dostępność: osoby w spektrum autyzmu, osoby z niepełnosprawnością ruchu. W przypadku zainteresowania, prosimy o kontakt z koordynatorką dostępności.
Miejsce spotkania: Muzeum Warszawy, Rynek Starego Miasta 28
The story of a rebuilt city
During the meeting we’ll take a look at the history of the Old Town – the scale of its destruction and the phenomenon of its reconstruction. We will find out what the UNESCO World Heritage List is and why Warsaw’s Old Town was inscribed on it.
We will deal with the challenges faced after the war by the employees of the Biuro Odbudowy Stolicy (Capital Reconstruction Office). We will take part in a discussion during which we will play the role of the architects – modernists, socialist realists or supporters of historical reconstruction. Will we be able to convince residents to the proposed reconstruction concept?
We will also talk about the urban challenges posed by the 21st century. How do we deal with them?
Duration: 90 min
Meeting point: Centrum Interpretacji Zabytku, ul. Brzozowa 11/13 (The Heritage Interpretation Centre, 11/13 Brzozowa Street)
Projekt jest realizowany dzięki wsparciu Fundacji Muzeum Warszawy.
