23.11.2020 / Aktualności, Muzeum Warszawskiej Pragi, Prawobrzeżni
Halina Geber
Jej przodkowie farbowali koronki i aksamit. Pasją Haliny Geber była literatura. Polonistka, wieloletnia redaktorka Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” i Państwowego Wydawnictwa Naukowego, przez całe życie pozostawała związana z warszawskim Kamionkiem.
Halina Geber (1928-2019) studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. Juliana Krzyżanowskiego. W 1950 roku rozpoczęła pracę w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Od roku 1962 pracowała w Państwowym Wydawnictwie Naukowym, początkowo w redakcji historii, potem kierując redakcją literatury Encyklopedii PWN, a w końcu jako zastępca redaktora naczelnego działu encyklopedii i słowników. Jej zasługą było wydanie dzieł Adama Mickiewicza, pierwszego kompendium encyklopedycznego „Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny”, czy listów z zesłania poety powstańca Adolfa Januszkiewicza.
Pochodziła z rodziny imigrantów z Alzacji, przybyłych do Warszawy z Miluzy w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku. W 1862 roku jej przodkowie otworzyli w podwarszawskim wówczas Grochowie parową farbiarnię i pralnię chemiczną. Firma ta, przeniesiona w latach 20. XX w. na Kamionek, funkcjonowała aż do lat 50. XX wieku.
Do najnowocześniejszego wówczas w mieście zakładu tej branży warszawskie elegantki oddawały suknie, gobeliny, kotary. Geberowie byli pionierami w barwieniu i praniu jedwabiu, czy adamaszku. Opatentowali maszyny zapobiegające kurczeniu się delikatnych materiałów. Potrafili odświeżyć kolor aksamitu, a także zabezpieczyć firanki przed pożarem.
Członkowie tej rodziny znani byli z zaangażowania społecznego. Dziadek Haliny – Karol Józef Geber (1965-1923) i jego druga żona Jadwiga byli członkami Komitetu Obywatelskiego gminy Wawer oraz aktywnymi działaczami Towarzystwa Przyjaciół Grochowa.
Halina Geber była przedstawicielką czwartego pokolenia osiadłej w Grochowie rodziny, córką Karola Gebera (1897-1935), syna Karola Józefa, i Niny z domu Lutostańskiej. Wcześnie, jako siedmioletnie dziecko, straciła ojca. Dorastała w domu przy farbiarni przy Lubelskiej, którą po śmierci Karola Gebera zarządzał jego brat Henryk, a potem wdowy po obu braciach: Nina i Alicja Geberowe. Udało im się utrzymać działanie pralni i farbiarni przez całą okupację, a nawet uruchomić ją w ciężkich czasach po zakończeniu wojny. Jednak rodzinna firma została przejęta przez spółdzielnie pracy.
Halina Geber do końca życia pozostała wierna swojej pasji – książkom i literaturze. Zawdzięczamy jej także ocalenie wielu rodzinnych pamiątek. Część materiałów przekazała Muzeum Warszawskiej Pragi. W muzealnym archiwum historii mówionej na zawsze pozostanie jej głos, zarejestrowany podczas nagrywania wspomnień, a my zapamiętamy jej serdeczność i życzliwość.
Opracowała: Jolanta Wiśniewska
Dowiedz się więcej o rodzinie Geberów.
