31.07.2020 / Aktualności, Muzeum Warszawskiej Pragi, Prawobrzeżni

Helena Jeżewska

Helena Jeżewska (1918-1998) – bibliotekarka, harcerka, sanitariuszka. Córka znanych i szanowanych na Pradze właścicieli księgarni i sklepu z materiałami piśmienniczymi, wielkich społeczników – Zygmunta i Sylwiny Jeżewskich.

Od 1922 r. prowadzili tu także jedną z pierwszych praskich czytelni i wypożyczalni książek. Helena ukończyła praskie gimnazjum i liceum Heleny Rzeszotarskiej, z siedzibą przy Konopackiej 4. Już w czasach szkolnych działała w 21 Żeńskiej Warszawskiej Drużynie Harcerskiej.

Rozpoczęte przed wojną studia w Szkole Głównej Handlowej ukończyła na tajnych kompletach w czasie okupacji. Podobnie jak cała rodzina, aktywnie włączyła się w działalność konspiracyjną, wstępując do Wojskowej Służby Kobiet.

W księgarni i wypożyczalni Jeżewskich przy Targowej 67 można było się zaopatrzyć w tajną literaturę i podręczniki, przechowywano konspiracyjne dokumenty, a w mieszkaniu odbywały się spotkania i tajne nauczanie.

Podczas powstania warszawskiego Helena (ps. „Len”) pracowała jako sanitariuszka VI Obwodu (Praga) Warszawskiego Okręgu AK Rejonu 2 w punktach przy ul. Tykocińskiej i Radzymińskiej. Razem z koleżanką przetransportowały aliancki zrzut broni z rejonu Radzymińskiej na Grochów, przewożąc brawurowo materiały przez niemieckie posterunki na Pradze.

Po zakończeniu wojny Jeżewscy próbowali utrzymać rodzinną firmę, jednak – podobnie jak inne prywatne księgarnie – została przez władze zamknięta. Helena Jeżewska przez wiele lat była związana z Główną Biblioteką Lekarską. 21 lipca minęła kolejna rocznica jej śmierci.