18.01.2021 / Aktualności, Muzeum Warszawskiej Pragi, Prawobrzeżni
Władysław Różycki
Władysław Różycki (1864-1938) był najstarszym synem Juliana Różyckiego i Franciszki z Rygierów. Chociaż kontynuował tradycje rodzinne, zdobywając tytuł magistra farmacji na Uniwersytecie Warszawskim, to sam uważał się bardziej za chemika czy przedsiębiorcę niż farmaceutę.
Urodził się na Pradze, jego rodzicami chrzestnymi byli: rzeźbiarz Teodor Rygier (brat matki) i jego żona Sabina z Różyckich (siostra ojca). Dzieciństwo i młodość spędził w domu rodzinnym przy dawnej ul. Brukowej 31 (ob. róg Okrzei i Jagiellońskiej). Ożenił się z Anną z Krzemieńskich (1869-1957), z którą miał siedmioro dzieci: Teodozję, Zygmunta, Zbigniewa, Zdzisława, Annę, Tadeusza i Mariana. Choć po ślubie zamieszkał i prowadził swoje interesy po lewej stronie Wisły, jego działalność w znacznej mierze pozostała związana z Pragą i terenami prawobrzeżnymi.
Prowadził własny skład materiałów aptecznych, środków opatrunkowych, wyrobów szczotkarskich oraz przyborów artystyczno-malarskich i fotograficznych przy ul. Marszałkowskiej 82. Można w nim było nabyć m.in. perfumy i kosmetyki, farby akrylowe, wody i sole mineralne, a w okresie międzywojennym także artykuły sportowe i zabawki. W jednym z lokali przy Marszałkowskiej Anna Różycka prowadziła pracownię modystyczną, wykonującą kapelusze, sztuczne kwiaty i inne ozdoby do kapeluszy. W pracowni tej pracowała także przez pewien czas ich córka Teodozja, nazywana przez rodzinę Tosią.
Sprzedawane w składzie środki opatrunkowe pochodziły z będącej własnością Władysława Fabryki Ceratki Opatrunkowej, która działała w rodzinnej posiadłości Różanka. Folwark Różanka położony był w pobliżu dawnej wsi Aleksandrów za Falenicą, wówczas w gminie Wiązowna. Z zachowanego w rodzinnym archiwum spisu inwentarza, sporządzonego w 1915 roku na wypadek zniszczeń wojennych wynika, że w Różance (oprócz wspomnianej fabryczki) znajdował się dom z sześcioma pokojami i dwoma kuchniami, dom dla służby, obora i stajnie. Były tam również inspekty, sad i szkółka owocowa, plantacje poziomek, róż i pomidorów. Hodowano krowy, świnie i drób; trzymano nawet „ozdobne gołębie”. Rodzina chętnie przyjeżdżała tu na letnisko.
W 1895 roku Władysław – razem z ojcem, braćmi, szwagrem i innymi wspólnikami – zaangażował się w budowę kolejki podjazdowej mareckiej. Ich staraniem w krótkim czasie wybudowano linię łączącą Pragę i Targówek z Markami, a potem z Radzyminem. W 1898 roku przejął z braćmi zarządzanie przedsiębiorstwami ojca, który coraz więcej czasu spędzał w Różance. W ostatnich latach życia Juliana, jako najstarszy syn, reprezentował jego interesy.
W połowie lat 30. XX wieku Władysław przeniósł się do wybudowanej przez siebie willi na ul. Elsterskiej na Saskiej Kępie. Dom ten jest własnością rodziny do dziś.
Warto dodać, że Władysław (podobnie jak jego ojciec) angażował się aktywnie w sprawy społeczne i działania patriotyczne. Między innymi wspierał Zakład Nieuleczalnych Kalek św. Stanisława Kostki w Warszawie. W 1920 roku pełnił służbę w Straży Obywatelskiej Komisariatu XIII. Był także Komendantem OPL dla XV Dzielnicy.
Na prezentowanej fotografii z początku XX w. Władysław Różycki pozuje w stylizowanym stroju krakowskim. Strój ten, wykonany specjalnie na miarę, znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Warszawy, którego oddziałem jest Muzeum Warszawskiej Pragi.
Opracowała: Jolanta Wiśniewska
