Ostańce warszawskie

Przekraczamy Aleje Ujazdowskie w pobliżu włazu i ulicą Wilczą dochodzimy do ulicy Mokotowskiej.

Pod numerem 65 stoi kamienica nosząca imię swojego właściciela i inwestora Eliasza Elbingera. Historia zabudowań sięga roku 1784, gdy w tym miejscu stała jednopiętrowa kamieniczka, sto lat później rozbudowana o dodatkowe piętro. W 1893 roku Elbinger, jako nowy właściciel, nadał jej kształt, który prawie w całości możemy podziwiać dzisiaj.

Prace związane z rozbudową trwały około 8 lat. Najpierw powstała druga oficyna poprzeczna i przylegające do niej cztery oficyny boczne, ulokowane wzdłuż drugiego i trzeciego podwórza, na końcu zmodernizowano budynek frontowy. W efekcie prac powstał rozległy zespół czteropiętrowych budynków wśród których znalazło się miejsce dla kilkudziesięciu mieszkań o różnym standardzie z zachowaniem zasady, że te najbardziej luksusowe znajdują się we frontowym budynku, a skromniejsze w oficynach bocznych.

Dziesięć lat później, po śmierci Elbingera kamienicę przejęła wdowa po Eliaszu, Fajga oraz ich dziewięcioro dzieci. Mimo, że budynek nie ucierpiał podczas wojny, rodzina Elbingerów nigdy nie wróciła do domu. Kolejne dewastacje zmieniły jego wygląd. Po 1945 roku rozebrano kilka oficyn, a w 1964 zniszczono ozdobne elementy na elewacji. Skuto tynki i dekorację fasady oraz zdemontowano część balkonów.

Pierwsza renowacja miała miejsce w latach 2012-2013, kiedy to przywrócono wygląd kamienicy frontowej oraz kilku oficyn bocznych. Fasada została odtworzona na wzór oryginalnej z 1904 roku. Odtworzono również wspaniałe balkony, które różnią się w zależności od poziomu. W przejeździe bramnym prowadzący do kamienicy zachowały się odboje w kształcie krasnali oraz drewniane drzwi z przedsionka z motywem lwich głów, który to powtarza się w zdobieniach kamienicy kilkukrotnie.

Podwórko kryje w sobie osobliwą pamiątkę z czasów okupacji – ufundowaną przez mieszkańców – kapliczkę, która służyła jako ołtarz oraz miejsce spotkań na wspólnej modlitwie podczas godziny policyjnej. Kapliczka jest widoczna z bramy do kamienicy, wyróżnia się na tle nieotynkowanych ceglanych ścian, bardzo dobrze zachowana nosi w sobie historię przetrwania i wszystkich wieczorów spędzonych w wielkim niepokoju na modlitwie.

Wilcza należy do najlepiej zachowanych ulic dawnej Warszawy.

Ominęły ją bombardowania podczas Powstania Warszawskiego, nie toczyły się tutaj ostre walki, a podczas kapitulacji nie została w całości spalona przez Niemców. Większość zniszczonych kamienic została odbudowana.

Dlatego też Wilcza może dawać wyobrażenie o warszawskim śródmieściu sprzed wojny.

Jedną z najwyższych kamienic jest ta mieszcząca się pod numerem 8, która liczy 8 pięter. Ostatnia kondygnacja ukryta jest w mansardowym dachu. Budynek powstał w 1907 roku, prawdopodobnie jego projektantami byli działający razem architekci: Józef Napoleon Czerwiński – autor wielu luksusowych kamienic w Warszawie oraz Wacław Heppner. Elewacja jest połączeniem form barokowych z wczesnym modernizmem, warto podkreślić jej dynamikę, zróżnicowane okna, balkony i wieńczący całość szczyt.

Kamienica przeszła remont w 2013 roku i dzisiaj podziwiać można odnowioną elewację, sztukaterie w bramie, marmurowe schody i kapliczkę pamiętającą modlitwy z czasów okupacji.

Jedno z mieszkań należało do rodziny Edmunda i Józefy Boboli. Ich córka dobrze pamięta życie przy Wilczej oraz mieszkanie dentystki na pierwszym piętrze w którym spędzili większość nalotów. Podczas Powstania Elżbieta miała 7 lat, na Starówce w batalionie „Łukasiński” walczył jej brat Edmund, a trzy siostry zostały sanitariuszkami w Śródmieściu. Wspominała brak gazu i elektryczności, ujęcie wody na Wilczej 6, braki żywności oraz charakterystyczny zapach karbidu. Przeżyli dzięki dwóm stukilogramowym workom pszenicy i beczce kiszonej kapusty.

Kamienica przy Wilczej 8 przetrwała bombardowania, ucierpiała jedynie boczna ściana i dach. Mieszkańcy wrócili do niej w lutym 1945 roku, a po gruzach sąsiednich kamienic można było zjeżdżać na sankach.