czw., 17.04.2025
18:00–19:30
Wykład
Muzeum Warszawy
udział bezpłatny
Uczta wielkoczwartkowa. Post, świętowanie i Wielkanoc od kuchni | „Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska”
Wystawa Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska opowiada historię miasta… od kuchni!
Przez wieki nasze jedzenie określały przede wszystkim regulacje religijne. Wyznaczały one nie tylko to, co i kiedy można jeść, ale wpływały też na techniki kulinarne, smak i przede wszystkim żywieniowe rytuały. W katolickiej Polsce najważniejszą taką regułą był post, długo o wiele surowszy niż w innych krajach katolickich. Oprócz postów tygodniowych (środy, piątki i soboty), Wielkiego Postu, suchych dni (postów kwartalnych), części adwentu, postu przed Wniebowstąpieniem najważniejsze były tu wigilie obchodzone w przeddzień wielu różnych świąt. Wigilijne wieczerze były zarówno postne, jak i wyrafinowane, teoretycznie skromne, ale praktycznie już świąteczne i bardziej kosztowne niż zwykłe jedzenie świąteczne.
Dziś pamiętamy już tylko o wigilii Bożego Narodzenia, ale taką „wigilią” była też zapomniana już dzisiaj uczta wielkoczwartkowa (Wieczerza Pańska), której nie można było urządzić ani w Wielką Sobotę, ani w Wielki Piątek ze względu na post ścisły.
Długi i bardzom surowy Wielki Post sprawiał, że menu wielkanocne miało zupełnie inne znaczenie niż dzisiaj. Konieczność dostosowania się do religijnego kalendarza wymagała skomplikowanych i pracochłonnych zabiegów związanych z konserwacją i porzechowaniem mięsa, wykorzystaniem mięsa zwierząt młodych i zużycia nagromadzonych podczas postu jajek czy masła. Postne reguły nie były wcale praktyczne czy „racjonalne” – pochodziły z innej kultury i innej kuchni. Konieczność dostosowania się do nich była wielkim wyzwaniem i wymagała ogromnej inwencji i pomysłowości.
Prof. Jarosław Dumanowski – historyk czasów nowożytnych, którego zainteresowania badawcze obejmują antropologię historyczną, historię kultury materialnej oraz kulturową historię kuchni i wyżywienia. Profesor na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Popularyzator wiedzy dotyczącej dawnej kuchni, pomysłodawca edycji staropolskich książek kucharskich w ramach projektu Monumenta Poloniae Culinaria, pionier polskiej gastronomii historycznej. Autor licznych publikacji i artykułów, współscenarzysta i prowadzący serial „Historia kuchni polskiej”.
Uwaga! Bilety do pobrania na godzinę przed wykładem w kasie muzealnej.
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu
