18 listopada 2021 roku - 20 marca 2022 roku
12 zł normalny/7 zł ulgowy

Niewidoczne. Historie warszawskich służących

Muzeum Warszawy prezentuje pierwszą wystawę opowiadająca o zapomnianej historii kobiet i roli pracy domowej.

Na początku XX wieku w Warszawie około 40 tysięcy młodych kobiet każdego roku sprzątało, gotowało i prało w setkach mieszkań. Ich praca dotykała najbardziej intymnych aspektów życia wielu pokoleń warszawiaków i warszawianek. Znajdowały się na zapleczu codzienności, a do niedawna pozostawały też na marginesie zainteresowań historyków, którzy – jeśli je zauważali – opisywali co najwyżej jako zbiorowość ujętą w statystykach uzupełniających główne dane.

Widok wystawy Niewidoczne. Historie warszawskich służących, fot. Tomasz Kaczor

Ponad 400 obiektów, rozmieszczonych w sześciu salach, opowiada życie służących i historię pracy domowej – to zarówno przedmioty historyczne, jak i współczesne dzieła sztuki. Układ wystawy odzwierciedla drogę, jaką przebywała służąca od momentu przybycia do Warszawy, przez poszukiwanie pracy i codziennie wykonywane obowiązki. Kolejne części ekspozycji odnoszą się do relacji z chlebodawcami, działalności związków zawodowych i organizacji filantropijnych na rzecz pracownic domowych oraz wizerunku służących w prasie czy reklamie. W ostatniej części wystawy przedstawione zostaną różne perspektywy podejścia do pracy domowej po 1945 roku oraz komentarze współczesnych artystek.

Wystawa odwraca utrwaloną narrację historyczną, czyniąc ze służących główne bohaterki opowieści. Skupia się na służących do wszystkiego – dziewczynach bez wyraźnej specjalizacji, najchętniej zatrudnianych przez średnio zamożnych mieszczan w dwudziestoleciu międzywojennym. Pokazuje, że były stale obecne w miejskiej codzienności – na drugim planie, w tle mniej lub bardziej znaczących wydarzeń. Zawsze zajęte, ciągle w pracy.

Uzupełnieniem wystawy jest książka pod tym samym tytułem – jednak nie będzie to klasyczny katalog, a rozbudowana publikacja, w której specjalistki i specjaliści z różnych dziedzin rozwiną wątki poruszane na ekspozycji. Książka będzie bogato ilustrowana, a jej język przystępny (wśród autorów m.in. Alicja Urbanik-Kopeć, Kamil Fejfer, Joanna Kuciel-Frydryszak).

Widok wystawy Niewidoczne. Historie warszawskich służących, fot. Tomasz Kaczor

Widok wystawy Niewidoczne. Historie warszawskich służących, fot. Tomasz Kaczor

Widok wystawy Niewidoczne. Historie warszawskich służących, fot. Tomasz Kaczor

KOLOFON

Kuratorka wystawy: Zofia Rojek

Producentka wystawy: Klementyna Świeżewska

Projektantki scenografii wystawy: Karolina Fandrejewska, Anna Langowska

Projektantka grafiki wystawy: Kaja Gliwa

Redakcja: Urszula Drabińska

Tłumaczenia: dr Jacek Drozda

Konsultacje i naukowe opracowanie obiektów: Jacek Bochiński, Julian Borkowski, Agnieszka Dąbrowska, Piotr Głogowski, dr Paweł Ignaczak, Elżbieta Kamińska, Izabella Maliszewska, Ewa Nowak-Mitura, Ewa Perlińska-Kobierzyńska, Karolina Puchała-Rojek, dr Rafał Radziwonka, Monika Siwińska, Aleksandra SołtanLipska, Anna Topolska, dr Jarosław Trybuś, dr Paweł Weszpiński, Lena Wicherkiewicz, dr Ewa Wieruch-Jankowska

Projekt graficzny materiałów promocyjnych: dr Anna Światłowska

Program towarzyszący: Nicole Grodzka, Teresa Łempicka, Dominika Sielczak, Wanda Kaczor, Zofia Rojek, Marta Żakowska

Konsultacja z zakresu dostępności: Katarzyna Szafrańska

Komunikacja: Julia Borowska, Matylda Dobrowolska, Anna Ładna, Aleksandra Migacz