28 września 2023 roku – 5 maja 2024 roku
wt., śr., pt., sob. 11-19, czw. 11-20, niedz. 11-18
1 zł, bezpłatny czwartek

To nie jest moja historia

Wystawa To nie jest moja historia opowiada o krzywdach doświadczanych przez dzieci oraz o strategiach obronnych, które stosują, aby przetrwać. W swoich pracach artyści i artystki, niekiedy bazując na własnych traumach, opowiadają o dorastaniu w biedzie, lekceważeniu i wyśmiewaniu uczuć, przemocy seksualnej, strachu i poszukiwaniu emocjonalnego wsparcia w świecie fantazji. Czerpią inspiracje z dziecięcej estetyki – twórczo przetwarzają zabawki, mebelki, domowe skrytki. Pokazują, że dzieciństwo – na pozór radosne i beztroskie – w rzeczywistości nie jest programowo pozbawione przemocy, upokorzeń czy zaniedbań. Na wystawie prezentujemy prace Bolesława Chromrego, Agaty Jarosławiec, Weroniki Perłowskiej, Patryka Różyckiego i  Sebulca.

Filozof Walter Benjamin rozumiał dzieciństwo jako kryzys – okres zawieszenia przed dorosłością, kształtowania się osobowości i przygotowania do życia, o którym jeszcze nic nie wiadomo. W pisanym pod koniec życia zbiorze esejów Berlińskie dzieciństwo około roku tysiąc dziewięćsetnego wspominał pierwsze lata swojego dorastania – dostatnie i względnie szczęśliwe, ale też pełne trudności, rozczarowań czy przymusu. Książka stała się inspiracją do stworzenia wyjątkowej ścieżki zwiedzania wystawy głównej Muzeum Warszawy. Benjamin dorastał w Berlinie, ale tropy łączące historyczną Warszawę z miastem jego dzieciństwa można odnaleźć w muzealnych wnętrzach i podążyć nimi ponad sto lat później. W dziesięciu salach i gabinetach znalazły się krótkie teksty inspirowane fragmentami książki, które wskazują także na uniwersalizm przemyśleń autora.

Wystawa i ścieżka zwiedzania towarzyszą konferencji naukowej International Walter Benjamin Society. Jeden z paneli dyskusyjnych konferencji będzie poświęcony wystawie To nie jest moja historia i obecności ciemnej strony dzieciństwa w tekstach kultury. Rozmowa prowadzona przez Katarzynę Bojarską, w której udział wezmą Wiktoria Bieżuńska, Marta Rakoczy i Zofia Rojek, odbędzie się w czwartek, 28 września, w kinie Syrena w Muzeum Warszawy.

Wystawa jest przeznaczona dla osób dorosłych.

Biogramy artystów i artystek:

Agata Jarosławiec

Absolwentka Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2020), oraz studiów licencjackich na historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim (2014), od 2021 roku doktorantka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Laureatka III nagrody w konkursie Artystyczna Podróż Hestii (2020), finalistka Allegro Prize (2021), uczestniczka 17. Przeglądu Sztuki SURVIVAL we Wrocławiu (2019). Jej praktyka artystyczna opiera się na badaniu relacji między historią, ciałem a tożsamością. Interesują ją cienie narracji indywidualnych i społecznych, szuka w nich szansy do wzrostu. W swojej praktyce często wykorzystuje obiekt, wideo oraz działania performatywne.

• Tonic immobility, 2022, ceramika, tkanina/instalacja

Tytułowa tanatoza (tonic immobility) to stan fizycznego bezruchu, który jest naturalną reakcją ciała w stanie silnego zagrożenia lub skrajnego stresu. Potencjalna ofiara udaje martwą, by odstraszyć drapieżnika: chroni się przed atakiem, wstrzymując oddech i mimowolne drgania mięśni. W pracy Agaty Jarosławiec ofiarami stają się dzieci – zastygające ze strachu, chowające się za kotarą. Instalacja opowiada o pamięci ciała, traumie transgeneracyjnej i emocjonalnym paraliżu, który jest jednocześnie walką i ucieczką.

Sebulec

Studiował film animowany na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pracuje z grafiką 3D, animacją i silnikami gier komputerowych; szczególną uwagę poświęca postaciom wirtualnych towarzyszy, awatarów i przewodników. Inspiruje się również kulturą i estetyką internetowych fandomów. Jest autorem projektu † Polska 3d †. Często współpracuje z innymi twórcami, np. tworząc animacje do spektakli i filmów.

• Duszka, 2021, syntetyczne futro i wypełnienie, plastik/szycie

Duszka to przeskalowana maskotka wykonana z różowego, syntetycznego futra. Jest miękka i delikatna, może być dotykana lub przytulana. Powstała z inspiracji rysunkami projektantki mody i graficzki, ocalałej obozów koncentracyjnych Heleny Bohle-Szackiej. Jest neutralną płciowo postacią – wytworem wyobraźni – która chroni, dodaje otuchy, wspiera. Koi traumę przez dotyk – zarówno tą dawną, zaleczoną, jak i całkiem świeżą, związaną z czasem, kiedy powstawała: kryzysem na granicy polsko-białoruskiej, wojną w Ukrainie, polityczną przemocą wobec środowiska LGBTQ+. Duszka jest ucieleśnieniem jednej z dziecięcych strategii obronnych: poszukiwania ukojenia w świecie fantazji.

Patryk Różycki

Artysta interdyscyplinarny, maluje, pisze, tworzy performanse, podcasty i wideo, jest edukatorem i kuratorem Festiwalu Performance Kick Off Perfo oraz festiwalu krótkich, eksperymentalnych form filmowych Baza. W 2017 roku ukończył studia magisterskie na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, ze specjalizacją intermedia. Wystawia w Polsce od 2016 roku. W swoich pracach podejmuje wątki prywatne i w pierwszoosobowej narracji opowiada o emocjach i relacjach.

• Matka zastawiająca obrączki ślubne w lombardzie, żeby mieć na rachunki i jedzenie, 2022, olej/płótno

W autobiograficznych obrazach Patryk Różycki przywołuje sceny ze swojej codzienności, stany emocjonalne i nierzadko traumatyczne wspomnienia z dzieciństwa. Prezentowana praca odnosi się do próby interwencyjnego poradzenia sobie z biedą, w której znalazła się rodzina artysty w trakcie choroby ojca. Zarobki mamy nie wystarczały na pokrycie podstawowych kosztów utrzymania rodziny, takich jak rachunki i jedzenie.

W Polsce 1,6 mln osób żyje w skrajnym ubóstwie, z czego najliczniejszą grupę stanowią dzieci – aż 330 tys.

Weronika Perłowska

Absolwentka fotografii na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim i Programu Mentorskiego Sputnik Photos. Jej prace pokazywane były m.in. na Festiwalu Circulation(s) w Paryżu (2020), Ardesia Projects w Berlinie (2019), Lumix Festival w Hanowerze (2018) i FOCUS Photography Festival w Mumbaju (2017). Interesuje się manipulowaniem obrazami i symbolami w celu oczyszczenia ich z wyobrażeń i stereotypów.

• Z cyklu Złość piękności szkodzi, 2020, video, 0’ 9’’

Na kilkusekundowym video widzimy erupcję złości u małej dziewczynki. Zawstydzona kilkulatka płacze, rzuca poduszką i wychodzi z pokoju, w którym jeszcze przed chwilą była filmowana przez rodziców. Nagranie pochodzi z domowych archiwów artystki, zostało wykonane w 1998 roku. Tytuł cyklu – znane polskie przysłowie – odnosi się do kulturowego tłumienia kobiecej złości. Postrzegana jako śmieszna czy histeryczna jest społecznie nieakceptowana, a złoszczące się dziewczynki straszy się „brzydotą”.

Bolesław Chromry

Polski rysownik, autor powieści graficznych, malarz, grafik, copywriter, twórca okładek i plakatów. Absolwent Wydziału Grafiki na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Bolesław Chromry jest pseudonimem artystycznym. Wydał cztery powieści graficzne wydane nakładem krakowskiego wydawnictwa Korporacja ha!art. Ilustrował magazyny m.in. Gazetę Wyborczą, dodatek do niej – Wysokie Obcasy, Pismo, Szum i Contemporary Lynx. W 2018 roku wydał Elementarz Polski dla Polaka i Polki z Polski.

• Bez tytułu, 2022, akryl, lakier/deska

Na dziecięcym, przedszkolnym krzesełku Bolesław Chromry umieścił twarz uśmiechniętego księdza. Praca w krytyczny sposób odnosi się do przestępstwa pedofilii oraz systemowej ochrony sprawców przemocy seksualnej, jaka ma miejsce w kościele rzymskokatolickim. Gwałcący lub molestujący dzieci duchowni nie są sądzeni i skazywani według obowiązującego, świeckiego prawa, ale przenoszeni do innych parafii. Skala nadużyć jest ogromna i stale niedoszacowana, a regulacje nie chronią małoletnich ofiar.

KOLOFON

artyści i artystki Bolesław Chromry, Agata Jarosławiec, Weronika Perłowska, Patryk Różycki, Sebulec
kuratorka Zofia Rojek
współpraca i tłumaczenia Katarzyna Bojarska, Adam Lipszyc
projekt ekspozycji Maria Ostaszewska-Cichocka
produkcja Katarzyna Jolanta Górska
redakcja Urszula Drabińska
projekt plakatu i materiałów graficznych Sebulec
partnerzy Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, IFiS PAN, Uniwersytet SWPS, International Walter Benjamin Society

Za tytuł dziękujemy Adamowi Lipszycowi.

ścieżka po wystawie stałej Muzeum Warszawy

teksty i tłumaczenie Katarzyna Bojarska
wybór obiektów Zofia Rojek
współpraca Adam Lipszyc
produkcja Katarzyna Jolanta Górska