Wirtualne lekcje muzealne

Proszę, dziękuję i przepraszam

Te trzy słowa, pozornie proste i dobrze znane, mogą jednak stanowić trudność dla najmłodszych, którzy dopiero uczą się, jak ich używać. Janusz Korczak, który szczególnie dbał o jakość relacji między dziećmi, wiedział, jak ważna jest nauka jasnej, bezpośredniej komunikacji.

Podczas warsztatów dzieci w trakcie wspólnych zadań i aktywności dowiedzą się, jak i kiedy stosować trzy tytułowe słowa. Przekonają się, dlaczego są one tak ważne, i poznają gesty, które im towarzyszą. W trakcie twórczych zabaw będą mogły wyrazić, co czują w różnych sytuacjach, używając tych słów.

Podstawa programowa: obszar emocjonalny: II.1, 2, 4, 6, 7, 9; obszar społeczny: III. 1, 4-7; obszar poznawczy: IV. 1–2

Warszawa – poznaj stolicę!

„Raz, dwa, trzy, warszawiakiem jesteś ty!” – to słowa popularnej wyliczanki, ale co to tak naprawdę znaczy być warszawiakiem? Co odróżnia Warszawę od innych miast? Podczas lekcji dzieci spróbują znaleźć odpowiedź na te i inne pytania, poznają najważniejsze symbole Warszawy i charakterystyczne dla niej budynki. Będzie także czas na twórczą zabawę, rozwiązanie quizu, pracę indywidualną i w grupach.

Podstawa programowa: obszar społeczny: III.1, 2, 6, 7; obszar poznawczy: IV.1, 7, 8, 10, 11; edukacja polonistyczna: I.1, 2, 6; edukacja informatyczna: VII.4, 5
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby w spektrum autyzmu

Spotkanie bohaterów legend warszawskich

Złota Kaczka, Syrena czy Bazyliszek to chyba najbardziej znani bohaterowie warszawskich legend. Podczas lekcji przyjrzymy się im bliżej. Przypomnimy sobie ich losy, wygląd, miejsca z nimi związane, a także twórczo wykorzystamy treść legend i zastanowimy się, co mogłoby się wydarzyć, gdyby ta trójka bohaterów spotkała się w jednej historii.

Podstawa programowa: obszar społeczny: III.1, 2, 7; obszar poznawczy: IV.1, 7, 8, 10, 11; edukacja polonistyczna: I.1, 2; edukacja informatyczna: VII.4, 5
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby w spektrum autyzmu

Wisła – królowa rzek

Królowa jest tylko jedna – to Wisła. Nierozerwalnie wiąże się z losami Warszawy i współtworzy jej historię. Jakie znaczenie ma rzeka dla mieszkańców miasta – jak było kiedyś, a jak jest teraz? Czy nadwiślański krajobraz zawsze wyglądał tak samo? Obejrzymy różne wizerunki Wisły ze zbiorów muzeum, które nam to wyjaśnią, i rozwiążemy zagadki dźwiękowe o dostępności wody!

Grupa wiekowa: klasy 3–4
Podstawa programowa: obszar społeczny: III.5,7; obszar poznawczy: IV.1, 6, 8, 9; edukacja polonistyczna: I.1, 2; edukacja przyrodnicza: IV. 2.11, 2.13, 3.1, 3.2; edukacja informatyczna: VII.4, 5
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby w spektrum autyzmu

Praskie zawody, czyli rzemieślnicza Praga

Czym zajmują się dmuchacz szkła, introligator, modystka, szewc, rymarz, krawiec? Są to zawody ginące, ale dziś wciąż jeszcze wykonywane na Pradze.

Zapraszamy do przyjrzenia się przedmiotom stworzonym przez rzemieślników oraz narzędziom, którymi posługują się w swoich pracowniach.

Podczas zajęć wysłuchamy opowieści o dawnych zawodach (okraszonej zdjęciami i filmem). Omówimy dawny proces edukacji rzemieślników od ucznia do mistrza. Zastanowimy się, jaka korzyść płynie z naprawiania przedmiotów – zamiast wyrzucania ich na śmietnik. Czy zdobyta wiedza zainspiruje nas do stworzenia czegoś nowego?

Podstawa programowa: edukacja polonistyczna: I.1.1–2; edukacja społeczna: III.1, 7, III.2, 5–6; edukacja techniczna: VI. 1.1–2

Co to jest zabytek?

Zwykle za zabytki uważamy stare budynki i przedmioty. Ale czy tylko one mogą być zabytkowe? A co z przyrodą i tradycjami? Podczas zajęć wspólnie poszukamy przykładów różnych zabytków z całego świata i porozmawiamy o tym, czym dziś są dla nas. Zastanowimy się też, jak chronić zabytki i co możemy zrobić, aby zostały z nami jak najdłużej.

W czasie zajęć odbędziemy wirtualną podróż do najdalszych zakątków świata, by poznać najsłynniejsze zabytki dziedzictwa UNESCO. Aktywnie pracując z mapą, sprawdzimy, ile z nich znajduje się w Polsce, a quiz na zakończenie pomoże podsumować zdobytą wiedzę.

Podstawa programowa: obszar poznawczy: IV.1, 8, 10; edukacja społeczna: III.2.5–6; edukacja przyrodnicza: IV.3.4; edukacja plastyczna: V.2.6
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Układamy mapy

Poznajcie historię Woli przez pryzmat map stolicy wydanych w Muzeum Warszawy.

Poprzez ćwiczenia, zabawy i gry z mapami wyśledzimy ciekawe powiązania między Warszawą i Wolą.

Czy znajdziemy Wolę na mapie z 1768 roku? Być może wskazówek dotyczących rozwoju współczesnej dzielnicy Wola dostarczy nam arcydzieło kartografii, czyli plan Korpusu Inżynierów Wojskowych z 1825 roku? Podczas lekcji dotrzemy do współczesnej mapy zaprojektowanej dla Muzeum Woli przez Patryka Mogilnickiego.

Podstawa programowa: wiedza o społeczeństwie: VII.1, VII.5; historia: XXIII.4, XXX.3

Otwórzmy aptekę

Podczas zajęć dowiemy się jak bardzo różnią się apteki sprzed 100 lat od tych dobrze nam znanych. Poznamy dawne narzędzia do ręcznego wytwarzania leków: wagę analityczną, tabletkarkę, ściskacz do korków i wiele innych, nieco zagadkowych przedmiotów.

Zastanowimy się z czego można przygotować lekarstwo domowej roboty, i które zioła warto do tego wykorzystać.

Przywołamy słynne postaci Antoniny Leśniewskiej, jednej z pierwszych farmaceutek na świecie, patronki naszego Muzeum oraz Teodora Torosiewicza, również farmaceuty, który pracował nad barwionym szkłem aptecznym.

Podstawa programowa: edukacja polonistyczna: I.1.1–2; edukacja społeczna: III.1.1; edukacja plastyczna: V.2.8; edukacja informatyczna: VII.4, 5

Drewniane, ołowiane – litery zaczarowane

Zapoznajmy się bliżej z Janem Gutenbergiem oraz jego fenomenalnym wynalazkiem druku. Dowiemy się, co to jest wierszownik, kaszta oraz jak zbudowana jest czcionka. Przekonamy się też, kim był zecer i na czym polegała jego praca. Na przykładach prześledzimy, jak zmieniały się w czasie kształty liter oraz z jakich materiałów wykonywano czcionki. Poznamy również technikę druku wypukłego oraz wypróbujemy domowe sposoby na stworzenie własnego druku.

Podstawa programowa: klasy 1–3 – obszar społeczny: III.6, 7; obszar poznawczy: IV.1, 10, 11; edukacja polonistyczna: I.1–2; edukacja społeczna: III.2, 6; edukacja plastyczna: V.1–3

Kto ma rację – czyli sposób Janusza Korczaka na dogadanie się

Kłótnie zdarzają się nie tylko w dorosłym świecie, lecz również dziecięcym. Wiedział o tym doskonale Janusz Korczak i dlatego starał się budować między uczniami relacje, które sprzyjały rozwiązywaniu sporów. Do takich sposobów należy m.in. kompromis, budowanie grup zainteresowań, obieranie wspólnych celów. Wszystko to uczyło współpracy i dogadywania się.

Zastanowimy się też, skąd biorą się kłótnie. Czy można uniknąć waśni? Jak rozwiązywać spory oraz jak je rozwiązywali podopieczni Domu Sierot? W duchu korczakiańskim wykonamy planszę z zespołowo opracowanym zbiorem zasad, która pomoże w przyszłości rozwiązywać konflikty w grupie.

Podstawa programowa: obszar emocji: II.1–2, 4; obszar społeczny: III.2, 4, 5

Warszawski obieg wody

Każde miasto musi mieć dostęp do wody, bez niej przecież nie można żyć! A jednak dawni mieszkańcy Warszawy nie mogli się cieszyć bieżącą wodą, którą dziś mamy w kranie. Jak zatem wyglądało życie i higiena w dawnej Warszawie? Skąd brano czystą wodę? Co robiono z brudną? Na zajęciach zastanowimy się, jak funkcjonuje dziś miasto i skąd mamy wodę w kranie.

Grupa wiekowa: klasy 5–6
Podstawa programowa: geografia: I.3, I.4, I.6–7, III.2–3; przyroda: I.3, II.7, III.2; historia: II.1, 4–5
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną, osoby w spektrum autyzmu

Niech żyją warszawskie przekupki

Bazar Różyckiego to kultowe miejsce na mapie warszawskiej Pragi. Starsi warszawiacy z nostalgią wspominają amerykańskie towary, pyzy ze słoika i wodę sodową z syfonu, które kupowali na bazarze w czasie PRL. Młodsze pokolenie z kolei chętnie spędza tu czas w modnych lokalach, które powoli zajmują miejsce dawnych straganów.

W czasie zajęć poznamy wybrane wątki z historii bazaru i porozmawiamy o tym, jak handel przyczynił się do rozwoju Pragi. Wykorzystamy do tego różnorodne źródła historyczne – materiały z Archiwum Fotografii i Archiwum Historii Mówionej. Na koniec sami spróbujemy wejść w rolę bazarowych kupców.

Podstawa programowa: klasa 4 – historia: I.1, II.1, 3, 4; klasy 5–6 – historia: I.1, II.1, 3, 4, I.2, III.3

Co to jest zabytek?

Zwykle za zabytki uważamy stare budynki i przedmioty. Ale czy tylko one mogą być zabytkowe? A co z przyrodą i tradycjami? Podczas zajęć wspólnie poszukamy przykładów różnych zabytków z całego świata i porozmawiamy o tym, czym dziś są dla nas. Zastanowimy się też, jak chronić zabytki i co możemy zrobić, aby zostały z nami jak najdłużej.

W czasie zajęć odbędziemy wirtualną podróż do najdalszych zakątków świata, by poznać najsłynniejsze zabytki dziedzictwa UNESCO. Aktywnie pracując z mapą, sprawdzimy, ile z nich znajduje się w Polsce, a quiz na zakończenie pomoże podsumować zdobytą wiedzę.

Podstawa programowa: klasa 4 – historia: I.2, II.3; klasy 4–6 – geografia: wymagania ogólne: III.2–6, 9, wymagania szczegółowe: II.6, IX.14; język polski: kształcenie literackie i kulturowe: I.3; plastyka: kultura plastyczna i dziedzictwo kulturowe: III.1
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Opowieść o odbudowanym mieście

Warszawa jest wyjątkowym miastem – powstała ze zniszczeń jak Feniks z popiołów, warto więc bliżej poznać jej niezwykłe losy.

Podczas lekcji przybliżymy historię zniszczenia i odbudowy stolicy. Obejrzymy fragmenty filmów dokumentalnych z tamtych czasów, zbadamy materiały źródłowe i podyskutujemy, rozwiązując zadania. Przyjrzymy się działaniom architektów i architektek z Biura Odbudowy Stolicy. Zapoznamy się z ich koncepcjami i pomysłami na nową powojenną Warszawę. Czy udało im się stworzyć lepsze miasto? A może w XXI wieku lepiej poradzilibyśmy sobie z odbudową?

Podstawa programowa: klasy 4–6 – historia: analiza i interpretacja historyczna: II.4, 5; geografia – wymagania ogólne: III.7, wymagania szczegółowe: XIII.2, 4, 5
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością ruchu, osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Wola Dynamo

Za kilka lat Wola będzie najwyższą dzielnicą stolicy – znajdzie się tu najwięcej drapaczy chmur. A co było tu przedtem? Jakim przemianom podlega dzielnica zwana niegdyś robotniczą? Czy nadal znajdziemy tu fabryki, domy z cegły i drewniaki? Przyjrzymy się dzisiejszej Woli przez pryzmat jej historii. Lekcji towarzyszą filmy, ćwiczenia i gra Wola Memory.

Podstawa programowa: wiedza o społeczeństwie: VI.6, VII.1, VII.5; historia: II.2, III.3
Dostępność: osoby z niepełnosprawnością intelektualną

KAMPO – medycyna wędrownych aptekarzy

Skorpion, kokon jajowy modliszki, fragment plastra gniazda os. W dalekowschodniej tradycji kampo igaku leki wytwarzano z egzotycznych dla nas surowców naturalnych.

W trakcie zajęć przyjrzymy się bliżej tradycyjnej medycynie Japonii i opowiemy o fenomenie wędrownych aptekarzy. Obejrzymy ciekawe przedmioty: apteczkę, opakowania, reklamy, surowce. Zapytamy, czym różni się podejście do leczenia w dalekowschodniej tradycji od naszych, europejskich zwyczajów.

Podstawa programowa: klasa 4 – przyroda: I.1, 5, II.5, 7, III.4; klasy 5–6 – historia: II.1, 4;biologia: IV.1, V.1, VI.3

Początki pisma i druku

Poznamy historię materiałów piśmiennych, druku i książki. W formie multimedialnej zaprezentujemy pierwsze materiały pisarskie – model tabliczki glinianej i woskowej. Dowiemy się, jak powstawał zwój papirusowy, z czego wytwarzano pergamin. Poznamy postać Jana Gutenberga – wynalazcy druku, twórcy ruchomej, metalowej czcionki.

Podstawa programowa: klasa 3 – obszar społeczny: III.6, 7; obszar poznawczy: IV.1, 10, 11; edukacja polonistyczna: I.1, 2; edukacja społeczna: III.2, 6; edukacja plastyczna: V.1–3; klasa 4 – plastyka: I.1, III.1, III.2; język polski: I.1, I.5, II.1; historia: II.1–5

W oficynie drukarskiej

Poznamy historię pisma oraz książki – szczególną uwagę zwrócimy na znaczenie wynalazku druku i jego wpływu na rozwój ludzkości. Prześledzimy ewolucję materiałów i technik piśmienniczych, na prezentacji multimedialnej obejrzymy m.in. tabliczki gliniane, papirus, pergamin. Zapoznamy się z charakterystycznymi elementami dawnych ksiąg, m.in. bogato zdobionymi inicjałami.

Podstawa programowa: klasy 5–6 – plastyka: I.1, 5, 6, II.4, 6, III.2, 7; język polski: I.4, 7

Co czujemy?

Odpowiedzmy sobie na pytanie, czy potrafimy rozpoznawać własne emocje, a także właściwie odczytywać je u innych.

Dzięki wskazówkom zawartym w książce Janusza Korczaka pt. Prawidła życia przekonamy się, jak wielobarwną paletę tworzą.

Zastanowimy się, co i dlaczego czujemy w określonych sytuacjach w szkole, które uczucia mogą się mylić, a które często czujemy równolegle. Podczas warsztatów w pracy indywidualnej oraz grupowej uczestnicy wykonają graficzne i kolorystyczne portrety poszczególnych uczuć.

Podstawa programowa: klasy 4–6 – język polski: I. 1, 4–5; etyka – I. 1.1,1.2,1.3, III. 1–3

Warszawa – miasto z charakterem

Nasze skojarzenia związane z Warszawą różnią się w zależności od wiedzy, wieku, miejsca zamieszkania. Każdy, kto mieszka w Warszawie lub był tu z wizytą, ma swoją własną mapę miasta i wyobrażenie o nim.

Zastanowimy się, na czym polega fenomen Warszawy, prześledzimy ważne miejsca i budowle, przypomnimy znane i mniej nieznane fakty z jej historii. Przywołamy także najciekawsze opowieści z cyklu miejskich legend. Lekcja stanowi okazję do uporządkowania wiedzy, ale także zachętę do odwiedzenia miasta i poczucia jej specyfiki.

Podstawa programowa:

• szkoła podstawowa, klasy 7–8 – historia: I.4, 5, II, III; język polski: I.3, 7, IV.1, 2
• liceum i technikum – historia: I.1, 2, II.2–4, III; język polski: I.2, 3, IV.1, 2, 5, 7

Opowieść o odbudowanym mieście

Warszawa jest wyjątkowym miastem – powstała ze zniszczeń jak Feniks z popiołów, warto więc bliżej poznać jej niezwykłe losy.

Podczas lekcji przybliżymy historię zniszczenia i odbudowy stolicy. Obejrzymy fragmenty filmów dokumentalnych z tamtych czasów, zbadamy materiały źródłowe i podyskutujemy, rozwiązując zadania. Przyjrzymy się działaniom architektów i architektek z Biura Odbudowy Stolicy. Zapoznamy się z ich koncepcjami i pomysłami na nową powojenną Warszawę. Czy udało im się stworzyć lepsze miasto? A może w XXI wieku lepiej poradzilibyśmy sobie z odbudową?

Podstawa programowa:

• szkoła podstawowa, klasy 7–8 – historia: wymagania ogólne: I, II.4, wymagania szczegółowe: XXXIV.5; geografia: wymagania szczegółowe: XIII.2, 4, 5, WOS: wymagania ogólne: I.3
• licea i technika – historia: wymagania szczegółowe: LI.1, LV.1; geografia: wymagania ogólne: III.6, 7, 8.

Dostępność: osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Skąd się biorą konflikty?

Doświadczenie II wojny światowej wywołało dyskusję, jak zapobiec kolejnym konfliktom. Kto mógłby tego dokonać? Jak głosi UNESCO, wojny rodzą się w umysłach ludzi i w ich umysłach powinny być zwalczane. Zastanowimy się, jak konflikty międzyludzkie na co dzień przeradzają się w uprzedzenia i brak tolerancji. Sprawdzimy też, czy te problemy dotyczą nas samych.

Podczas zajęć będziemy pracować aktywnie, rozwiązywać zadania i korzystać z materiałów źródłowych, by dowiedzieć się, co możemy zrobić, aby im przeciwdziałać.

Podstawa programowa:

• szkoła podstawowa – historia, wymagania ogólne: I.4, 5, II.4, wymagania szczegółowe: XXXIII.2, 5, XXXVI.1; geografia, wymagania ogólne: III.9; język polski, wymagania ogólne: I.4; WOS, wymagania ogólne: I.1, III.7, 8, IV.1, wymagania szczegółowe: V.1, VIII.5, IX.1, 5, XII.5
• licea i technika – historia, wymagania szczegółowe: XLIX.2, LI.3; geografia, wymagania szczegółowe: VII.5, VIII.8; wymagania ogólne: III.5, 6; WOS, wymagania ogólne: I.3, 4, wymagania szczegółowe: I.7

Praskie historie z okupowanej Warszawy

W czasie lekcji uczestnicy dowiedzą się, czym jest historia mówiona i w jaki sposób analizować źródło historyczne. Wysłuchają wybranych wspomnień mieszkańców Pragi dotyczących II wojny światowej i niemieckiej okupacji. Staną się one punktem wyjścia do rozmowy na temat życia codziennego warszawiaków w czasie okupacji. Tłem dla prezentowanych historii będą charakterystyczne i istniejące do dziś praskie miejsca, takie jak bazar Różyckiego czy warszawskie zoo.

Grupa wiekowa: klasy 7–8
Podstawa programowa: historia: I.1, II.1, 3, 4, XXXIII.2

Ocaleni przez pamięć

Praga od zawsze słynęła ze swojej wielokulturowości. Znaczną część mieszkańców dzielnicy przed II wojną światową stanowili Żydzi.

Zapraszamy na zajęcia poświęcone wspomnieniom o tej barwnej mniejszości. Poznamy historię Żydów praskich, wysłuchamy relacji ich sąsiadów, przyjaciół, braci. Porozmawiamy o tym, czym jest pamięć w ogóle, oraz pochylimy się nad wartością relacji wspomnieniowych.

Lekcja oparta została na niezwykłym słuchowisku dokumentalnym – Ocalenie przez pamięć, stworzonym z nagrań biograficznych z Archiwum Historii Mówionej Muzeum Warszawskiej Pragi i ze wspomnień spisanych w Księdze Pamięci Sefer Praga.

Grupa wiekowa: szkoły podstawowe – klasy 7–8, szkoły ponadpodstawowe
Podstawa programowa: liceum i technikum – język polski: I.1, 2, 4, 7, 9, III.1, 4, IV.1, 2; historia: I.2, II.1, 2, 4, III.2

Praga – instrukcja obsługi

Podczas lekcji przybliżymy historię i klimat Pragi z różnych perspektyw. Poznamy niewielką osadę, która stała się miastem, poczujemy atmosferę bazaru przyciągającego kupujących wielkim syfonem, wielowyznaniowej dzielnicy, gwarnych plaż i parków, dużych fabryk i małych pracowni rzemieślniczych, a także ulic, kamienic i podwórek inspirujących współczesnych artystów. Zastanowimy się też nad różnicami między lewo- i prawobrzeżną Warszawą oraz podejmiemy refleksję nad współczesnym statusem dzielnicy.

Grupa wiekowa: szkoła ponadpodstawowa
Podstawa programowa: język polski: III.2.11, II.2.2; historia: I.1–3, XIX.4, XXIV.4, XXVII, XXXIX.1, 2, LIII, LV.7

Zielona historia Warszawy

Podczas zajęć śledzimy zielone fale w historii stolicy, przyglądamy się zielonym wyspom, klinom i szlakom, analizujemy mapy – od najstarszych po te nowoczesne, oraz dyskutujemy o przyrodzie miejskiej i jej znaczeniu dla mieszkańców miast. Mówi się dziś, że Warszawa jest zielonym miastem, lecz czy zawsze nim była? Jak może wyglądać w przyszłości?

Podstawa programowa: wiedza o społeczeństwie: VII.1, VII.5; historia: XXIII.4, XXX.3

Miejscy aktywiści

Lekcja stanowi przegląd inicjatyw społecznych na Woli – od organizacji odczytów po strajki w fabrykach, od samokształcenia po budowę osiedli robotniczych. Poznajcie sylwetki filantropów działających na Woli, dowiedzcie się, co mieszkańcy Woli robili dla siebie nawzajem w celu poprawy warunków i perspektyw. Zjawiska omawiane na lekcji będą dotyczyły okresu od XIX wieku do współczesnych inicjatyw w dzielnicy.

Grupa wiekowa: szkoła ponadpodstawowa
Podstawa programowa: XXIV.1, 2, 4, 5, XXX.1, 3, XXXIX.2; wiedza o społeczeństwie: I.1, VI.5, 6, VII.5

W oficynie drukarskiej

Poznamy historię pisma oraz książki – szczególną uwagę zwrócimy na znaczenie wynalazku druku i jego wpływu na rozwój ludzkości. Prześledzimy ewolucję materiałów i technik piśmienniczych, na prezentacji multimedialnej obejrzymy m.in. tabliczki gliniane, papirus, pergamin. Zapoznamy się z charakterystycznymi elementami dawnych ksiąg, m.in. bogato zdobionymi inicjałami.

Podstawa programowa:

• szkoła podstawowa, klasy 5–8 – plastyka: I.1, 5, 6, II.4, 6, III.2, 7; język polski: I.4, 7
• liceum, technikum – historia sztuki: IV.2, 4b, 7, V.3